Иргэд газар өмчлөх болоод ААН-үүд газар эзэмшихэд ямар бичиг баримт бүрдүүлэх талаар Нийслэлийн газрын албаны газар өмчлөл хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Ё.Энхээгээс тодрууллаа.
-Иргэд газар өмчлөхөд эхний ээлжинд ямар бичиг баримт бүрдүүлэх шаардлагатай юм бэ?
-Газар эзэмших, өмчлөх гэдэг хоёр өөр асуудал л даа. Газар өмчлүүлэх тухай ярихын тулд "Монгол Улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хууль"-ийг ярихгүй өнгөрч болохгүй. Энэ хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.3-д заасны дагуу дөрвөн баримт бичгийг бүрдүүлнэ. Нийслэлийн ч бай бусад аймаг сумдын ч гэсэн адилхан бүх иргэн газар өмчлөх тухай хүсэлт гаргахдаа газар өмчлөх тухай өргөдлийг батлагдсан маягтын дагуу гаргана. Дараа нь өөрийн оршин сууж байгаа хорооноос тухайн хороо, аймаг сумдын иргэн мөн гэсэн ам бүлийн тодорхойлолт, гуравдугаарт өмчлөхийг хүсч буй газрын зураг, кадастрын зургийг өгнө.
-Өөрийн эзэмшиж байгаа газраа өмчлөх хүсэлт гаргасан тохиолдолд бүрдүүлэх баримт бичиг адилхан уу?
-Мөн дээрх баримт бичгүүдийг бүрдүүлнэ. Үүнээс гадна тэр хүн тухайн өмчлөхийг хүсч буй газраа эзэмшдэг бол эзэмших эрхийн гэрчилгээг давхар өгөх юм.
-Бичиг баримтаа бүрдүүлээд эхний ээлжинд хаана хандах уу?
-Дээрх бичиг баримтуудыг бүрдүүлээд дүүргийн эсвэл сумын Засаг даргад хүсэлтээ гаргаснаар тухайн иргэний газар өмчлөх хүсэлтийг тооцно. Мэдээж баримт бичиг бүрэн байсан тохиолдолд шүү дээ. Улмаар сум дүүрэг нь тэр өмчлөхийг хүссэн газрыг судалж үзээд төлөвлөгөөнд тусгагдсан боломжтой газар гэж үзвэл аймаг нийслэлийн Засаг даргад өргөн барьж шийдвэр гаргана. Ингээд иргэн хүсэлт гаргасан сум дүүргээсээ аймаг нийслэлийн Засаг даргын гаргасан шийдвэрийн хариуг хүлээж авна.
-Газар өмчлөх хүсэлт гаргаснаас хойш хариу нь хэд хоногийн дараа гарах вэ?
-Хуулинд зааснаар иргэн газар өмчлөх тухай хүсэлт гаргаснаас хойш 90 хоногийн дотор хариу ирүүлэхээр заасан. Нийслэлийн газрын албаны тухайлбал аймаг, сумаас хүсэлт хүлээн авна гэх асуудал байхгүй учраас аль болох нэг сарын дотор асуудлыг шийдвэрлэхийг эрмэлзэж ажиллаж байгаа. Ямар ч байсан нийслэлд газар өмчлөх хүсэлтийн хариуг 30-40 хоногт гаргахаар ажиллаж байна. Харин аймаг, сумын хүсэлтийг өргөн барихын тулд тодорхой хэмжээний хугацаа шаардагддаг учраас нийслэлийнхээс арай удаан хариу гарах юм.
-Иргэд буруу бичиг баримт бүрдүүлэх зэрэг ташаа мэдээллээс болж ямар нэг асуудал гарч байна уу?
-Газар өмчлөх хүсэлт гаргаж байгаа иргэнээс авч байгаа материал маань нэг их биш зөвхөн дөрвөн төрлийнх байдаг учраас нэг их асуудал үүсэхгүй байна. Харин иргэн бичиг баримтаа бүрдүүлээд өглөө гэхэд сумын болоод дүүргийн Засаг дарга тухайн газрыг өмчлөх эрхтэй хүн мөн эсэхийг шалгадаг. Тэгээд шалгахаар тухайн газрыг өмчлөх эрхтэй этгээд биш байх тохиолдол байна. Газрын албан ёсны эзэмшигч биш тэр газрыг манаж байгаа хүн эсвэл эгчийнхээ газрыг дүү, аавынхаа газрыг хүү нь ч гэх юм уу өмчлөхөөр хүсэлт гаргасан зэрэг иргэд хоорондын маргаантай асуудал л байна.
-Тэгвэл ААН-ийн хувьд газар эзэмшихэд ямар бичиг баримт бүрдүүлэх вэ?
-Газрын тухай хуулинд зааснаар ААН-үүд газар өмчлөхгүй эзэмшинэ. Эзэмших хүсэлтээ эхлээд гаргана. Мөн тухайн газар дээрээ объекттой бол тэрнийг өөрийнх гэдгээ нотолсон бичиг баримт, тухайн ААН-ийн зөвшөөрөл болоод хуулбарын хамт авчирна. Тэгээд эзэмшихийг хүсч буй газрын байршил зургийг хавсаргана.
Б.Золзаяа
-Иргэд газар өмчлөхөд эхний ээлжинд ямар бичиг баримт бүрдүүлэх шаардлагатай юм бэ?
-Газар эзэмших, өмчлөх гэдэг хоёр өөр асуудал л даа. Газар өмчлүүлэх тухай ярихын тулд "Монгол Улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хууль"-ийг ярихгүй өнгөрч болохгүй. Энэ хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.3-д заасны дагуу дөрвөн баримт бичгийг бүрдүүлнэ. Нийслэлийн ч бай бусад аймаг сумдын ч гэсэн адилхан бүх иргэн газар өмчлөх тухай хүсэлт гаргахдаа газар өмчлөх тухай өргөдлийг батлагдсан маягтын дагуу гаргана. Дараа нь өөрийн оршин сууж байгаа хорооноос тухайн хороо, аймаг сумдын иргэн мөн гэсэн ам бүлийн тодорхойлолт, гуравдугаарт өмчлөхийг хүсч буй газрын зураг, кадастрын зургийг өгнө.
-Өөрийн эзэмшиж байгаа газраа өмчлөх хүсэлт гаргасан тохиолдолд бүрдүүлэх баримт бичиг адилхан уу?
-Мөн дээрх баримт бичгүүдийг бүрдүүлнэ. Үүнээс гадна тэр хүн тухайн өмчлөхийг хүсч буй газраа эзэмшдэг бол эзэмших эрхийн гэрчилгээг давхар өгөх юм.
-Бичиг баримтаа бүрдүүлээд эхний ээлжинд хаана хандах уу?
-Дээрх бичиг баримтуудыг бүрдүүлээд дүүргийн эсвэл сумын Засаг даргад хүсэлтээ гаргаснаар тухайн иргэний газар өмчлөх хүсэлтийг тооцно. Мэдээж баримт бичиг бүрэн байсан тохиолдолд шүү дээ. Улмаар сум дүүрэг нь тэр өмчлөхийг хүссэн газрыг судалж үзээд төлөвлөгөөнд тусгагдсан боломжтой газар гэж үзвэл аймаг нийслэлийн Засаг даргад өргөн барьж шийдвэр гаргана. Ингээд иргэн хүсэлт гаргасан сум дүүргээсээ аймаг нийслэлийн Засаг даргын гаргасан шийдвэрийн хариуг хүлээж авна.
-Газар өмчлөх хүсэлт гаргаснаас хойш хариу нь хэд хоногийн дараа гарах вэ?
-Хуулинд зааснаар иргэн газар өмчлөх тухай хүсэлт гаргаснаас хойш 90 хоногийн дотор хариу ирүүлэхээр заасан. Нийслэлийн газрын албаны тухайлбал аймаг, сумаас хүсэлт хүлээн авна гэх асуудал байхгүй учраас аль болох нэг сарын дотор асуудлыг шийдвэрлэхийг эрмэлзэж ажиллаж байгаа. Ямар ч байсан нийслэлд газар өмчлөх хүсэлтийн хариуг 30-40 хоногт гаргахаар ажиллаж байна. Харин аймаг, сумын хүсэлтийг өргөн барихын тулд тодорхой хэмжээний хугацаа шаардагддаг учраас нийслэлийнхээс арай удаан хариу гарах юм.
-Иргэд буруу бичиг баримт бүрдүүлэх зэрэг ташаа мэдээллээс болж ямар нэг асуудал гарч байна уу?
-Газар өмчлөх хүсэлт гаргаж байгаа иргэнээс авч байгаа материал маань нэг их биш зөвхөн дөрвөн төрлийнх байдаг учраас нэг их асуудал үүсэхгүй байна. Харин иргэн бичиг баримтаа бүрдүүлээд өглөө гэхэд сумын болоод дүүргийн Засаг дарга тухайн газрыг өмчлөх эрхтэй хүн мөн эсэхийг шалгадаг. Тэгээд шалгахаар тухайн газрыг өмчлөх эрхтэй этгээд биш байх тохиолдол байна. Газрын албан ёсны эзэмшигч биш тэр газрыг манаж байгаа хүн эсвэл эгчийнхээ газрыг дүү, аавынхаа газрыг хүү нь ч гэх юм уу өмчлөхөөр хүсэлт гаргасан зэрэг иргэд хоорондын маргаантай асуудал л байна.
-Тэгвэл ААН-ийн хувьд газар эзэмшихэд ямар бичиг баримт бүрдүүлэх вэ?
-Газрын тухай хуулинд зааснаар ААН-үүд газар өмчлөхгүй эзэмшинэ. Эзэмших хүсэлтээ эхлээд гаргана. Мөн тухайн газар дээрээ объекттой бол тэрнийг өөрийнх гэдгээ нотолсон бичиг баримт, тухайн ААН-ийн зөвшөөрөл болоод хуулбарын хамт авчирна. Тэгээд эзэмшихийг хүсч буй газрын байршил зургийг хавсаргана.
Б.Золзаяа
Иргэд газар өмчлөх болоод ААН-үүд газар эзэмшихэд ямар бичиг баримт бүрдүүлэх талаар Нийслэлийн газрын албаны газар өмчлөл хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Ё.Энхээгээс тодрууллаа.
-Иргэд газар өмчлөхөд эхний ээлжинд ямар бичиг баримт бүрдүүлэх шаардлагатай юм бэ?
-Газар эзэмших, өмчлөх гэдэг хоёр өөр асуудал л даа. Газар өмчлүүлэх тухай ярихын тулд "Монгол Улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хууль"-ийг ярихгүй өнгөрч болохгүй. Энэ хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.3-д заасны дагуу дөрвөн баримт бичгийг бүрдүүлнэ. Нийслэлийн ч бай бусад аймаг сумдын ч гэсэн адилхан бүх иргэн газар өмчлөх тухай хүсэлт гаргахдаа газар өмчлөх тухай өргөдлийг батлагдсан маягтын дагуу гаргана. Дараа нь өөрийн оршин сууж байгаа хорооноос тухайн хороо, аймаг сумдын иргэн мөн гэсэн ам бүлийн тодорхойлолт, гуравдугаарт өмчлөхийг хүсч буй газрын зураг, кадастрын зургийг өгнө.
-Өөрийн эзэмшиж байгаа газраа өмчлөх хүсэлт гаргасан тохиолдолд бүрдүүлэх баримт бичиг адилхан уу?
-Мөн дээрх баримт бичгүүдийг бүрдүүлнэ. Үүнээс гадна тэр хүн тухайн өмчлөхийг хүсч буй газраа эзэмшдэг бол эзэмших эрхийн гэрчилгээг давхар өгөх юм.
-Бичиг баримтаа бүрдүүлээд эхний ээлжинд хаана хандах уу?
-Дээрх бичиг баримтуудыг бүрдүүлээд дүүргийн эсвэл сумын Засаг даргад хүсэлтээ гаргаснаар тухайн иргэний газар өмчлөх хүсэлтийг тооцно. Мэдээж баримт бичиг бүрэн байсан тохиолдолд шүү дээ. Улмаар сум дүүрэг нь тэр өмчлөхийг хүссэн газрыг судалж үзээд төлөвлөгөөнд тусгагдсан боломжтой газар гэж үзвэл аймаг нийслэлийн Засаг даргад өргөн барьж шийдвэр гаргана. Ингээд иргэн хүсэлт гаргасан сум дүүргээсээ аймаг нийслэлийн Засаг даргын гаргасан шийдвэрийн хариуг хүлээж авна.
-Газар өмчлөх хүсэлт гаргаснаас хойш хариу нь хэд хоногийн дараа гарах вэ?
-Хуулинд зааснаар иргэн газар өмчлөх тухай хүсэлт гаргаснаас хойш 90 хоногийн дотор хариу ирүүлэхээр заасан. Нийслэлийн газрын албаны тухайлбал аймаг, сумаас хүсэлт хүлээн авна гэх асуудал байхгүй учраас аль болох нэг сарын дотор асуудлыг шийдвэрлэхийг эрмэлзэж ажиллаж байгаа. Ямар ч байсан нийслэлд газар өмчлөх хүсэлтийн хариуг 30-40 хоногт гаргахаар ажиллаж байна. Харин аймаг, сумын хүсэлтийг өргөн барихын тулд тодорхой хэмжээний хугацаа шаардагддаг учраас нийслэлийнхээс арай удаан хариу гарах юм.
-Иргэд буруу бичиг баримт бүрдүүлэх зэрэг ташаа мэдээллээс болж ямар нэг асуудал гарч байна уу?
-Газар өмчлөх хүсэлт гаргаж байгаа иргэнээс авч байгаа материал маань нэг их биш зөвхөн дөрвөн төрлийнх байдаг учраас нэг их асуудал үүсэхгүй байна. Харин иргэн бичиг баримтаа бүрдүүлээд өглөө гэхэд сумын болоод дүүргийн Засаг дарга тухайн газрыг өмчлөх эрхтэй хүн мөн эсэхийг шалгадаг. Тэгээд шалгахаар тухайн газрыг өмчлөх эрхтэй этгээд биш байх тохиолдол байна. Газрын албан ёсны эзэмшигч биш тэр газрыг манаж байгаа хүн эсвэл эгчийнхээ газрыг дүү, аавынхаа газрыг хүү нь ч гэх юм уу өмчлөхөөр хүсэлт гаргасан зэрэг иргэд хоорондын маргаантай асуудал л байна.
-Тэгвэл ААН-ийн хувьд газар эзэмшихэд ямар бичиг баримт бүрдүүлэх вэ?
-Газрын тухай хуулинд зааснаар ААН-үүд газар өмчлөхгүй эзэмшинэ. Эзэмших хүсэлтээ эхлээд гаргана. Мөн тухайн газар дээрээ объекттой бол тэрнийг өөрийнх гэдгээ нотолсон бичиг баримт, тухайн ААН-ийн зөвшөөрөл болоод хуулбарын хамт авчирна. Тэгээд эзэмшихийг хүсч буй газрын байршил зургийг хавсаргана.
Б.Золзаяа
-Иргэд газар өмчлөхөд эхний ээлжинд ямар бичиг баримт бүрдүүлэх шаардлагатай юм бэ?
-Газар эзэмших, өмчлөх гэдэг хоёр өөр асуудал л даа. Газар өмчлүүлэх тухай ярихын тулд "Монгол Улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хууль"-ийг ярихгүй өнгөрч болохгүй. Энэ хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.3-д заасны дагуу дөрвөн баримт бичгийг бүрдүүлнэ. Нийслэлийн ч бай бусад аймаг сумдын ч гэсэн адилхан бүх иргэн газар өмчлөх тухай хүсэлт гаргахдаа газар өмчлөх тухай өргөдлийг батлагдсан маягтын дагуу гаргана. Дараа нь өөрийн оршин сууж байгаа хорооноос тухайн хороо, аймаг сумдын иргэн мөн гэсэн ам бүлийн тодорхойлолт, гуравдугаарт өмчлөхийг хүсч буй газрын зураг, кадастрын зургийг өгнө.
-Өөрийн эзэмшиж байгаа газраа өмчлөх хүсэлт гаргасан тохиолдолд бүрдүүлэх баримт бичиг адилхан уу?
-Мөн дээрх баримт бичгүүдийг бүрдүүлнэ. Үүнээс гадна тэр хүн тухайн өмчлөхийг хүсч буй газраа эзэмшдэг бол эзэмших эрхийн гэрчилгээг давхар өгөх юм.
-Бичиг баримтаа бүрдүүлээд эхний ээлжинд хаана хандах уу?
-Дээрх бичиг баримтуудыг бүрдүүлээд дүүргийн эсвэл сумын Засаг даргад хүсэлтээ гаргаснаар тухайн иргэний газар өмчлөх хүсэлтийг тооцно. Мэдээж баримт бичиг бүрэн байсан тохиолдолд шүү дээ. Улмаар сум дүүрэг нь тэр өмчлөхийг хүссэн газрыг судалж үзээд төлөвлөгөөнд тусгагдсан боломжтой газар гэж үзвэл аймаг нийслэлийн Засаг даргад өргөн барьж шийдвэр гаргана. Ингээд иргэн хүсэлт гаргасан сум дүүргээсээ аймаг нийслэлийн Засаг даргын гаргасан шийдвэрийн хариуг хүлээж авна.
-Газар өмчлөх хүсэлт гаргаснаас хойш хариу нь хэд хоногийн дараа гарах вэ?
-Хуулинд зааснаар иргэн газар өмчлөх тухай хүсэлт гаргаснаас хойш 90 хоногийн дотор хариу ирүүлэхээр заасан. Нийслэлийн газрын албаны тухайлбал аймаг, сумаас хүсэлт хүлээн авна гэх асуудал байхгүй учраас аль болох нэг сарын дотор асуудлыг шийдвэрлэхийг эрмэлзэж ажиллаж байгаа. Ямар ч байсан нийслэлд газар өмчлөх хүсэлтийн хариуг 30-40 хоногт гаргахаар ажиллаж байна. Харин аймаг, сумын хүсэлтийг өргөн барихын тулд тодорхой хэмжээний хугацаа шаардагддаг учраас нийслэлийнхээс арай удаан хариу гарах юм.
-Иргэд буруу бичиг баримт бүрдүүлэх зэрэг ташаа мэдээллээс болж ямар нэг асуудал гарч байна уу?
-Газар өмчлөх хүсэлт гаргаж байгаа иргэнээс авч байгаа материал маань нэг их биш зөвхөн дөрвөн төрлийнх байдаг учраас нэг их асуудал үүсэхгүй байна. Харин иргэн бичиг баримтаа бүрдүүлээд өглөө гэхэд сумын болоод дүүргийн Засаг дарга тухайн газрыг өмчлөх эрхтэй хүн мөн эсэхийг шалгадаг. Тэгээд шалгахаар тухайн газрыг өмчлөх эрхтэй этгээд биш байх тохиолдол байна. Газрын албан ёсны эзэмшигч биш тэр газрыг манаж байгаа хүн эсвэл эгчийнхээ газрыг дүү, аавынхаа газрыг хүү нь ч гэх юм уу өмчлөхөөр хүсэлт гаргасан зэрэг иргэд хоорондын маргаантай асуудал л байна.
-Тэгвэл ААН-ийн хувьд газар эзэмшихэд ямар бичиг баримт бүрдүүлэх вэ?
-Газрын тухай хуулинд зааснаар ААН-үүд газар өмчлөхгүй эзэмшинэ. Эзэмших хүсэлтээ эхлээд гаргана. Мөн тухайн газар дээрээ объекттой бол тэрнийг өөрийнх гэдгээ нотолсон бичиг баримт, тухайн ААН-ийн зөвшөөрөл болоод хуулбарын хамт авчирна. Тэгээд эзэмшихийг хүсч буй газрын байршил зургийг хавсаргана.
Б.Золзаяа