Халдварт өвчин (грипп, ангина, хөхүүл ханиад г.м) нь голдуу халуун чанарын өвчин үүсгэдэг бөгөөд гэнэт өндөр халуурч, толгой өвдөж, дотор муухайрч, хамар битүүрэх, нус нулимс гоожих, ханиалгах, найтаалгах, хомхой долоох, хоолой өвдөж хавдах, цээж хүнд оргиж, хатгуулах, хөлрөх гэх мэт шинж тэмдгүүдээс илэрнэ.
Иймээс Та:
•Даарч хөрөхгүй, дулаан хувцаслаж явах
•Хөлөрч яваад салхи цохиулахгүй байх
•Ханиад томуу ихтэй үед олон нийтийн газраар аль болох цөөн явах
•Гэр байраа агааржуулж, чийгтэй цэвэрлэгээ тогтмол хийж, утаа хиншүү хярвас, тоос шороо бужигнуулахгүй байх.
•Чанартай халуун бүлээн хоол цайгаа тогтмол цагаар идэж уух
•Ханиадтай хүнтэй хамт байгаа үед амны хаалт зүүх, жимсний халуун шүүс, халуун аарц, зөгийн балтай халуун сүү уух зэргээр дархлаагаа сайжруулах
•Хэт ядартлаа ажиллах, нойр хоол муутай явах, уурлаж бухимдах зэргээс бие суларч дархлаа муудаж, өвчлөх нөхцөл бүрддэг тул биеэ гамнаарай
•Биеийн өвчин эсэргүүцэх чадвараа алдахаас сэргийлж чадвал халдвар таныг тойрон одох болно.
Ханиад хүрсэн анхны шинж нь:
•Хамар шархирах, найтаах, битүүрэх,
•Хоолой сэрвэгнэж ганц нэг ханиалгах
•Толгой өвдөх, бие арзайх,
•Хоолой өвдөж, халуурах
Дээрхи шинж тэмдэг мэдэгдмэгц дараахь арга хэмжээг цаг алдалгүй авахыг зөвлөж байна.
• Хамар хоолойгоо тамедины ам зайлах 0,7%-ийн уусмалаар, эсвэл буцалсан содтой бүлээн усаар зайлах
• Буцалсан усанд гавар бага шиг хийж хамар хоолойгоо утах
• Гавартай цэгчилсэн иллэгийг хамар, хацар, хөмсөг, дух, дагзны болон хоолой хонхолзуурын хэсэгт, гарын эрхий долооврын дундхи цэгт хийх
•Сармистай битүү шөл хийж уух
•Цагаар хооллож, сайн амарч, цэвэр агаарт явах, ерөө тасалгаагаа 10-15 минутаар байн байн агааржуулах, дулаан хувцаслаж даарахгүй байх
•Мөн жимсний халуун шүүс уух зэргээр хөлөргөж, дулаан байвал амархан эдгэрнэ.
•Саунд эсвэл халуун устай ваннд сууж хөлөргөх нь бас тустай.
•Антибиотик уух гэж яарахын оронд Аспирин С, Витамии С, Амидопириний уусмал уух
• Аньсны навч буцалгаж уух
• мөн Монгол эм тан ууж болно. Жишээ нь дөнгөж эхэлж байгаа үед нь Норов-7 тан шөлөнд буцалгаж уух, Танчен-25, Мартан-11, Лидэрийн тангаар халууныг хураах
• Ханиалга дарах зорилгоор Чацаргана-5, Жуган-5, Жуган-9, Жуган-25 зэрэг эмээс аль нэгийг авч өдөрт 2-3 удаа, Сороол-4, Сороол-7 танг буцалгаад даруулж уухад цэр хялбархан ховхорч, ханиалга хурдан дарагддаг.
• Хоолой өвдсөн үед Банжин-15, Чун-9 зэргийг эмчийн заавраар уугаарай.
• Эцэст нь хэлэхэд та нэгэнт ханиад хүрсэн бол гэр бүл хамт олондоо халдвар тарахаас сэргийлэх арга хэмжээг яаралтай аваарай.
Ханиад нэгэнт хүндэрсэн бол өөрөө эмчлэх гэж оролдож цаг алдсанаас эмчид үзүүлж, заасан эмчилгээг зааврын дагуу бүрэн эдгэртэл хийлгэж, гам дэглэмийг зөв сахих хэрэгтэй. Уламжлалт аргаар тодорхой цэгүүдээс цусны уур гаргаж ханах нь маш үр дүнтэй аргуудын нэг. Бас зөгийн балтай татлага, зөгийн балтай, гичтэй ороолт хийх, бумба тавих, зүү төөнө эмчилгээ, тогшилттой массаж, шарлага, утлага гэх мэт физик эмчилгээний аргуудыг хавсран хэрэглэхэд үр дүнтэй байдаг. Халууны шалтгаантай уушгины өвчнийг эмчлэхгүй удаж, хугацаа алдаж хүйтэн бүрхүүл доогуур шургаж нуугдвал эмчлэхэд төвөгтэй болдог.
Хийгээр хөлөлсөн ханиад хуурай, хөхүүлж ханиалгана, хоолой их сэрвэгнэнэ. Ам хамар хатаж омголтоно. Цэр бараг гарахгүй. Ийм үед сармистай, хонины махны битүү шөл хийж уух, шоколадтай халуун сүү уух, содтой усаар байн байн утах, дайрч хөрөхөөс сэргийлж, хүйтэн агаар залгихгүй байх, хурц үнэртэй зүйл, утаа хиншүүнээс хол байх хэрэгтэй. Уламжлалт эмчилгээний төөнөх, бариа засал, жин бигнүүр заслын аргууд, хий дарах Лишь-6, Мана-4, гэх мэт эм тангуудад амархан дарагддаг.
Хүйтэн чийгнээс эхтэй бадганаар хөлөлсөн ханиад ужиг явцтай, шинж тэмдэг төдийлөн тод биш байдаг тул алгуурлаж тайвширч, цаг алддаг явдал бий. Тиймээс уушгины бэлчир орноор төөнөх, бүлээн жин тавих, хуушуураар чих, толгой, хоолой цээжээ жигнэх, халуун чанартай хоол хүнсийг түлхүү хэрэглэж, амтлаг, чихэрлэг хүнснээс татгалзах, дулаан байх, хөлөргөх засал хийх нь үр дүн сайтай байдаг. Монгол эм тангаас Даль-16, Сороол-7, Мана-4 тан, Үзэм-7 зэрэг эм тан тусална.
Ямар гам дэглэм сахих вэ?
Ханиад томууг бүрэн эдгэрсний дараа эрүүл агаарт ойр ойрхон гарах, спортоор хичээллэх, дулаан байж, ажил амралтын дэглэмээ сахиж, хэт ядартлаа ажиллах, нойр хоол муутай даарч хөрч явахаас зайлсхийх хэрэгтэй. Ялангуяа хөлстэй байж нимгэн хувцастай, малгай ороолтгүй явж жиндэх, даарах, салхи нэвт цохиулах нь бүрэн чангарч сэргэж амжаагүй, сул биеийг дахин өвчлүүлэх шалтгаан болдог.
Хоол цайгаа тодорхой цагт идэж ууж байх нь биеийн тамир тэнхээг алдахгүй байх үндсэн арга юм.
Уушгиа эрүүл байлгахын тулд эрүүл агаарт явган явах, уул өөд өгсөх, гүйх сайн. Мөн шүршүүрт орохдоо эхлээд даралттай халуун усаар цохиулж, дараа нь хүйтэн усаар цохиулж, дахин давтах маягаар усан массаж хийхэд бие чийрэгждэг.
Оройд хөлөө байнга угааж, хөлийн улны иллэг хийх, өглөөд амьсгалын дасгал, бие сэргээх дасгал хөдөлгөөн хийж хэвших нь бас өвчлөхгүй явах боломжийг нээж өгдөг. Хөлсөө гартал идэвхтэй хөдөлгөөн хийж байх нь бие эрүүл чийрэг байхад тустай.
Ханиад томуугийн дэгдэлт ихтэй үед хоолойгоо өдөрт 2-3 удаа содтой бүлээн усаар зайлах, эсвэл тамедины ам зайлах уусмалаар амны хөндий, хоолойгоо зайлж байвал халдвар авахаас сэргийлдэг.
Хүүхдийг гуурсан хоолойн өвчнөөс сэргийлэх нь
Таны хүүхэд агаараар бусдаас халдварлаж сургууль, цэцэрлэгт явдаг бол жилдээ хэд хэдэн удаа амьсгалын дээд замын халдвар авах нь гарцаагүй. Харин та үүний тоог багасгахын тулд дараах зүйлсийг анхаараарай.
-Дөнгөж төрсөн хүүхдийг эмчийн зөвлөсөн хугацаанд эхийн сүүгээр дагнан хооллож ээжээсээ сүүгээрээ дамжуулан авах дархлааны нөлөөг тасалдуулахгүй байх
-Нэмэлт хоол тэжээлд ороод эхлэхээр тэнцвэртэй, эрүүл, зөв хооллож шаардлагатай үед эмчийн зөвлөсөн витамин, аминдэмийг хүүхдэд уулгаж байх хэрэгтэй
-Хүйтэн өдөр хүүхдээ даархааргүй сайн дулаалах, зузаан хувцастай халуун газар удаан байлгахгүй байх хэрэгтэй. Ялангуяа сургууль, цэцэрлэг зэргийн олон хүүхэд нэг дор байдаг газрыг хүйтэн гэлгүй ойр ойрхон агааржуулж, хүүхдийн дунд халдварлах эрсдэлтэй амьсгалын замын халдварт өвчнийг агаар дуслын замаар халдварлахаас урьдчилан сэргийлэх.
-Сургууль, цэцэрлэгт анх удаа явж байгаа хүүхдийн хувьд эхний 6-н сардаа өвчлөмтгий байдаг учир ойр ойрхон өвдөх нь хэвийн үзэгдэл юм.
-Аль болох хүүхдийг гарыг нь байнга савандаж угааж хэвшүүлэх нь элдэв халдварт өвчнөөс сэргийлэх өвчлөлтийн тоог багасгахад тустай.
-Хүүхдийн гарыг байнга угааж байхаас гадна хүүхдийг асран хамгаалж, хүмүүжүүлж буй хүн өөрөө бас гараа байнга угааж байх ёстой.
-Хоолойн мах хэтэрхий томорсон хүүхдийн хувьд энгийн хөнгөн хэлбэрийн хамрийн ханиад хүртэл удаан үргэлжилдэг. Үүний улмаар вирусын гаралтай синусит өвчин болж эмчилгээ нь хүндрэх талтай. Ийм хүүхдийн хувьд хамгийн боломжтой цаг мөчид хоолойн махыг авахуулах нь цаашид хүүхдийг энэ төрлийн өвчнөөс хамгаалах арга болж чадна.
Иймээс Та:
•Даарч хөрөхгүй, дулаан хувцаслаж явах
•Хөлөрч яваад салхи цохиулахгүй байх
•Ханиад томуу ихтэй үед олон нийтийн газраар аль болох цөөн явах
•Гэр байраа агааржуулж, чийгтэй цэвэрлэгээ тогтмол хийж, утаа хиншүү хярвас, тоос шороо бужигнуулахгүй байх.
•Чанартай халуун бүлээн хоол цайгаа тогтмол цагаар идэж уух
•Ханиадтай хүнтэй хамт байгаа үед амны хаалт зүүх, жимсний халуун шүүс, халуун аарц, зөгийн балтай халуун сүү уух зэргээр дархлаагаа сайжруулах
•Хэт ядартлаа ажиллах, нойр хоол муутай явах, уурлаж бухимдах зэргээс бие суларч дархлаа муудаж, өвчлөх нөхцөл бүрддэг тул биеэ гамнаарай
•Биеийн өвчин эсэргүүцэх чадвараа алдахаас сэргийлж чадвал халдвар таныг тойрон одох болно.
Ханиад хүрсэн анхны шинж нь:
•Хамар шархирах, найтаах, битүүрэх,
•Хоолой сэрвэгнэж ганц нэг ханиалгах
•Толгой өвдөх, бие арзайх,
•Хоолой өвдөж, халуурах
Дээрхи шинж тэмдэг мэдэгдмэгц дараахь арга хэмжээг цаг алдалгүй авахыг зөвлөж байна.
• Хамар хоолойгоо тамедины ам зайлах 0,7%-ийн уусмалаар, эсвэл буцалсан содтой бүлээн усаар зайлах
• Буцалсан усанд гавар бага шиг хийж хамар хоолойгоо утах
• Гавартай цэгчилсэн иллэгийг хамар, хацар, хөмсөг, дух, дагзны болон хоолой хонхолзуурын хэсэгт, гарын эрхий долооврын дундхи цэгт хийх
•Сармистай битүү шөл хийж уух
•Цагаар хооллож, сайн амарч, цэвэр агаарт явах, ерөө тасалгаагаа 10-15 минутаар байн байн агааржуулах, дулаан хувцаслаж даарахгүй байх
•Мөн жимсний халуун шүүс уух зэргээр хөлөргөж, дулаан байвал амархан эдгэрнэ.
•Саунд эсвэл халуун устай ваннд сууж хөлөргөх нь бас тустай.
•Антибиотик уух гэж яарахын оронд Аспирин С, Витамии С, Амидопириний уусмал уух
• Аньсны навч буцалгаж уух
• мөн Монгол эм тан ууж болно. Жишээ нь дөнгөж эхэлж байгаа үед нь Норов-7 тан шөлөнд буцалгаж уух, Танчен-25, Мартан-11, Лидэрийн тангаар халууныг хураах
• Ханиалга дарах зорилгоор Чацаргана-5, Жуган-5, Жуган-9, Жуган-25 зэрэг эмээс аль нэгийг авч өдөрт 2-3 удаа, Сороол-4, Сороол-7 танг буцалгаад даруулж уухад цэр хялбархан ховхорч, ханиалга хурдан дарагддаг.
• Хоолой өвдсөн үед Банжин-15, Чун-9 зэргийг эмчийн заавраар уугаарай.
• Эцэст нь хэлэхэд та нэгэнт ханиад хүрсэн бол гэр бүл хамт олондоо халдвар тарахаас сэргийлэх арга хэмжээг яаралтай аваарай.
Ханиад нэгэнт хүндэрсэн бол өөрөө эмчлэх гэж оролдож цаг алдсанаас эмчид үзүүлж, заасан эмчилгээг зааврын дагуу бүрэн эдгэртэл хийлгэж, гам дэглэмийг зөв сахих хэрэгтэй. Уламжлалт аргаар тодорхой цэгүүдээс цусны уур гаргаж ханах нь маш үр дүнтэй аргуудын нэг. Бас зөгийн балтай татлага, зөгийн балтай, гичтэй ороолт хийх, бумба тавих, зүү төөнө эмчилгээ, тогшилттой массаж, шарлага, утлага гэх мэт физик эмчилгээний аргуудыг хавсран хэрэглэхэд үр дүнтэй байдаг. Халууны шалтгаантай уушгины өвчнийг эмчлэхгүй удаж, хугацаа алдаж хүйтэн бүрхүүл доогуур шургаж нуугдвал эмчлэхэд төвөгтэй болдог.
Хийгээр хөлөлсөн ханиад хуурай, хөхүүлж ханиалгана, хоолой их сэрвэгнэнэ. Ам хамар хатаж омголтоно. Цэр бараг гарахгүй. Ийм үед сармистай, хонины махны битүү шөл хийж уух, шоколадтай халуун сүү уух, содтой усаар байн байн утах, дайрч хөрөхөөс сэргийлж, хүйтэн агаар залгихгүй байх, хурц үнэртэй зүйл, утаа хиншүүнээс хол байх хэрэгтэй. Уламжлалт эмчилгээний төөнөх, бариа засал, жин бигнүүр заслын аргууд, хий дарах Лишь-6, Мана-4, гэх мэт эм тангуудад амархан дарагддаг.
Хүйтэн чийгнээс эхтэй бадганаар хөлөлсөн ханиад ужиг явцтай, шинж тэмдэг төдийлөн тод биш байдаг тул алгуурлаж тайвширч, цаг алддаг явдал бий. Тиймээс уушгины бэлчир орноор төөнөх, бүлээн жин тавих, хуушуураар чих, толгой, хоолой цээжээ жигнэх, халуун чанартай хоол хүнсийг түлхүү хэрэглэж, амтлаг, чихэрлэг хүнснээс татгалзах, дулаан байх, хөлөргөх засал хийх нь үр дүн сайтай байдаг. Монгол эм тангаас Даль-16, Сороол-7, Мана-4 тан, Үзэм-7 зэрэг эм тан тусална.
Ямар гам дэглэм сахих вэ?
Ханиад томууг бүрэн эдгэрсний дараа эрүүл агаарт ойр ойрхон гарах, спортоор хичээллэх, дулаан байж, ажил амралтын дэглэмээ сахиж, хэт ядартлаа ажиллах, нойр хоол муутай даарч хөрч явахаас зайлсхийх хэрэгтэй. Ялангуяа хөлстэй байж нимгэн хувцастай, малгай ороолтгүй явж жиндэх, даарах, салхи нэвт цохиулах нь бүрэн чангарч сэргэж амжаагүй, сул биеийг дахин өвчлүүлэх шалтгаан болдог.
Хоол цайгаа тодорхой цагт идэж ууж байх нь биеийн тамир тэнхээг алдахгүй байх үндсэн арга юм.
Уушгиа эрүүл байлгахын тулд эрүүл агаарт явган явах, уул өөд өгсөх, гүйх сайн. Мөн шүршүүрт орохдоо эхлээд даралттай халуун усаар цохиулж, дараа нь хүйтэн усаар цохиулж, дахин давтах маягаар усан массаж хийхэд бие чийрэгждэг.
Оройд хөлөө байнга угааж, хөлийн улны иллэг хийх, өглөөд амьсгалын дасгал, бие сэргээх дасгал хөдөлгөөн хийж хэвших нь бас өвчлөхгүй явах боломжийг нээж өгдөг. Хөлсөө гартал идэвхтэй хөдөлгөөн хийж байх нь бие эрүүл чийрэг байхад тустай.
Ханиад томуугийн дэгдэлт ихтэй үед хоолойгоо өдөрт 2-3 удаа содтой бүлээн усаар зайлах, эсвэл тамедины ам зайлах уусмалаар амны хөндий, хоолойгоо зайлж байвал халдвар авахаас сэргийлдэг.
Хүүхдийг гуурсан хоолойн өвчнөөс сэргийлэх нь
Таны хүүхэд агаараар бусдаас халдварлаж сургууль, цэцэрлэгт явдаг бол жилдээ хэд хэдэн удаа амьсгалын дээд замын халдвар авах нь гарцаагүй. Харин та үүний тоог багасгахын тулд дараах зүйлсийг анхаараарай.
-Дөнгөж төрсөн хүүхдийг эмчийн зөвлөсөн хугацаанд эхийн сүүгээр дагнан хооллож ээжээсээ сүүгээрээ дамжуулан авах дархлааны нөлөөг тасалдуулахгүй байх
-Нэмэлт хоол тэжээлд ороод эхлэхээр тэнцвэртэй, эрүүл, зөв хооллож шаардлагатай үед эмчийн зөвлөсөн витамин, аминдэмийг хүүхдэд уулгаж байх хэрэгтэй
-Хүйтэн өдөр хүүхдээ даархааргүй сайн дулаалах, зузаан хувцастай халуун газар удаан байлгахгүй байх хэрэгтэй. Ялангуяа сургууль, цэцэрлэг зэргийн олон хүүхэд нэг дор байдаг газрыг хүйтэн гэлгүй ойр ойрхон агааржуулж, хүүхдийн дунд халдварлах эрсдэлтэй амьсгалын замын халдварт өвчнийг агаар дуслын замаар халдварлахаас урьдчилан сэргийлэх.
-Сургууль, цэцэрлэгт анх удаа явж байгаа хүүхдийн хувьд эхний 6-н сардаа өвчлөмтгий байдаг учир ойр ойрхон өвдөх нь хэвийн үзэгдэл юм.
-Аль болох хүүхдийг гарыг нь байнга савандаж угааж хэвшүүлэх нь элдэв халдварт өвчнөөс сэргийлэх өвчлөлтийн тоог багасгахад тустай.
-Хүүхдийн гарыг байнга угааж байхаас гадна хүүхдийг асран хамгаалж, хүмүүжүүлж буй хүн өөрөө бас гараа байнга угааж байх ёстой.
-Хоолойн мах хэтэрхий томорсон хүүхдийн хувьд энгийн хөнгөн хэлбэрийн хамрийн ханиад хүртэл удаан үргэлжилдэг. Үүний улмаар вирусын гаралтай синусит өвчин болж эмчилгээ нь хүндрэх талтай. Ийм хүүхдийн хувьд хамгийн боломжтой цаг мөчид хоолойн махыг авахуулах нь цаашид хүүхдийг энэ төрлийн өвчнөөс хамгаалах арга болж чадна.
Халдварт өвчин (грипп, ангина, хөхүүл ханиад г.м) нь голдуу халуун чанарын өвчин үүсгэдэг бөгөөд гэнэт өндөр халуурч, толгой өвдөж, дотор муухайрч, хамар битүүрэх, нус нулимс гоожих, ханиалгах, найтаалгах, хомхой долоох, хоолой өвдөж хавдах, цээж хүнд оргиж, хатгуулах, хөлрөх гэх мэт шинж тэмдгүүдээс илэрнэ.
Иймээс Та:
•Даарч хөрөхгүй, дулаан хувцаслаж явах
•Хөлөрч яваад салхи цохиулахгүй байх
•Ханиад томуу ихтэй үед олон нийтийн газраар аль болох цөөн явах
•Гэр байраа агааржуулж, чийгтэй цэвэрлэгээ тогтмол хийж, утаа хиншүү хярвас, тоос шороо бужигнуулахгүй байх.
•Чанартай халуун бүлээн хоол цайгаа тогтмол цагаар идэж уух
•Ханиадтай хүнтэй хамт байгаа үед амны хаалт зүүх, жимсний халуун шүүс, халуун аарц, зөгийн балтай халуун сүү уух зэргээр дархлаагаа сайжруулах
•Хэт ядартлаа ажиллах, нойр хоол муутай явах, уурлаж бухимдах зэргээс бие суларч дархлаа муудаж, өвчлөх нөхцөл бүрддэг тул биеэ гамнаарай
•Биеийн өвчин эсэргүүцэх чадвараа алдахаас сэргийлж чадвал халдвар таныг тойрон одох болно.
Ханиад хүрсэн анхны шинж нь:
•Хамар шархирах, найтаах, битүүрэх,
•Хоолой сэрвэгнэж ганц нэг ханиалгах
•Толгой өвдөх, бие арзайх,
•Хоолой өвдөж, халуурах
Дээрхи шинж тэмдэг мэдэгдмэгц дараахь арга хэмжээг цаг алдалгүй авахыг зөвлөж байна.
• Хамар хоолойгоо тамедины ам зайлах 0,7%-ийн уусмалаар, эсвэл буцалсан содтой бүлээн усаар зайлах
• Буцалсан усанд гавар бага шиг хийж хамар хоолойгоо утах
• Гавартай цэгчилсэн иллэгийг хамар, хацар, хөмсөг, дух, дагзны болон хоолой хонхолзуурын хэсэгт, гарын эрхий долооврын дундхи цэгт хийх
•Сармистай битүү шөл хийж уух
•Цагаар хооллож, сайн амарч, цэвэр агаарт явах, ерөө тасалгаагаа 10-15 минутаар байн байн агааржуулах, дулаан хувцаслаж даарахгүй байх
•Мөн жимсний халуун шүүс уух зэргээр хөлөргөж, дулаан байвал амархан эдгэрнэ.
•Саунд эсвэл халуун устай ваннд сууж хөлөргөх нь бас тустай.
•Антибиотик уух гэж яарахын оронд Аспирин С, Витамии С, Амидопириний уусмал уух
• Аньсны навч буцалгаж уух
• мөн Монгол эм тан ууж болно. Жишээ нь дөнгөж эхэлж байгаа үед нь Норов-7 тан шөлөнд буцалгаж уух, Танчен-25, Мартан-11, Лидэрийн тангаар халууныг хураах
• Ханиалга дарах зорилгоор Чацаргана-5, Жуган-5, Жуган-9, Жуган-25 зэрэг эмээс аль нэгийг авч өдөрт 2-3 удаа, Сороол-4, Сороол-7 танг буцалгаад даруулж уухад цэр хялбархан ховхорч, ханиалга хурдан дарагддаг.
• Хоолой өвдсөн үед Банжин-15, Чун-9 зэргийг эмчийн заавраар уугаарай.
• Эцэст нь хэлэхэд та нэгэнт ханиад хүрсэн бол гэр бүл хамт олондоо халдвар тарахаас сэргийлэх арга хэмжээг яаралтай аваарай.
Ханиад нэгэнт хүндэрсэн бол өөрөө эмчлэх гэж оролдож цаг алдсанаас эмчид үзүүлж, заасан эмчилгээг зааврын дагуу бүрэн эдгэртэл хийлгэж, гам дэглэмийг зөв сахих хэрэгтэй. Уламжлалт аргаар тодорхой цэгүүдээс цусны уур гаргаж ханах нь маш үр дүнтэй аргуудын нэг. Бас зөгийн балтай татлага, зөгийн балтай, гичтэй ороолт хийх, бумба тавих, зүү төөнө эмчилгээ, тогшилттой массаж, шарлага, утлага гэх мэт физик эмчилгээний аргуудыг хавсран хэрэглэхэд үр дүнтэй байдаг. Халууны шалтгаантай уушгины өвчнийг эмчлэхгүй удаж, хугацаа алдаж хүйтэн бүрхүүл доогуур шургаж нуугдвал эмчлэхэд төвөгтэй болдог.
Хийгээр хөлөлсөн ханиад хуурай, хөхүүлж ханиалгана, хоолой их сэрвэгнэнэ. Ам хамар хатаж омголтоно. Цэр бараг гарахгүй. Ийм үед сармистай, хонины махны битүү шөл хийж уух, шоколадтай халуун сүү уух, содтой усаар байн байн утах, дайрч хөрөхөөс сэргийлж, хүйтэн агаар залгихгүй байх, хурц үнэртэй зүйл, утаа хиншүүнээс хол байх хэрэгтэй. Уламжлалт эмчилгээний төөнөх, бариа засал, жин бигнүүр заслын аргууд, хий дарах Лишь-6, Мана-4, гэх мэт эм тангуудад амархан дарагддаг.
Хүйтэн чийгнээс эхтэй бадганаар хөлөлсөн ханиад ужиг явцтай, шинж тэмдэг төдийлөн тод биш байдаг тул алгуурлаж тайвширч, цаг алддаг явдал бий. Тиймээс уушгины бэлчир орноор төөнөх, бүлээн жин тавих, хуушуураар чих, толгой, хоолой цээжээ жигнэх, халуун чанартай хоол хүнсийг түлхүү хэрэглэж, амтлаг, чихэрлэг хүнснээс татгалзах, дулаан байх, хөлөргөх засал хийх нь үр дүн сайтай байдаг. Монгол эм тангаас Даль-16, Сороол-7, Мана-4 тан, Үзэм-7 зэрэг эм тан тусална.
Ямар гам дэглэм сахих вэ?
Ханиад томууг бүрэн эдгэрсний дараа эрүүл агаарт ойр ойрхон гарах, спортоор хичээллэх, дулаан байж, ажил амралтын дэглэмээ сахиж, хэт ядартлаа ажиллах, нойр хоол муутай даарч хөрч явахаас зайлсхийх хэрэгтэй. Ялангуяа хөлстэй байж нимгэн хувцастай, малгай ороолтгүй явж жиндэх, даарах, салхи нэвт цохиулах нь бүрэн чангарч сэргэж амжаагүй, сул биеийг дахин өвчлүүлэх шалтгаан болдог.
Хоол цайгаа тодорхой цагт идэж ууж байх нь биеийн тамир тэнхээг алдахгүй байх үндсэн арга юм.
Уушгиа эрүүл байлгахын тулд эрүүл агаарт явган явах, уул өөд өгсөх, гүйх сайн. Мөн шүршүүрт орохдоо эхлээд даралттай халуун усаар цохиулж, дараа нь хүйтэн усаар цохиулж, дахин давтах маягаар усан массаж хийхэд бие чийрэгждэг.
Оройд хөлөө байнга угааж, хөлийн улны иллэг хийх, өглөөд амьсгалын дасгал, бие сэргээх дасгал хөдөлгөөн хийж хэвших нь бас өвчлөхгүй явах боломжийг нээж өгдөг. Хөлсөө гартал идэвхтэй хөдөлгөөн хийж байх нь бие эрүүл чийрэг байхад тустай.
Ханиад томуугийн дэгдэлт ихтэй үед хоолойгоо өдөрт 2-3 удаа содтой бүлээн усаар зайлах, эсвэл тамедины ам зайлах уусмалаар амны хөндий, хоолойгоо зайлж байвал халдвар авахаас сэргийлдэг.
Хүүхдийг гуурсан хоолойн өвчнөөс сэргийлэх нь
Таны хүүхэд агаараар бусдаас халдварлаж сургууль, цэцэрлэгт явдаг бол жилдээ хэд хэдэн удаа амьсгалын дээд замын халдвар авах нь гарцаагүй. Харин та үүний тоог багасгахын тулд дараах зүйлсийг анхаараарай.
-Дөнгөж төрсөн хүүхдийг эмчийн зөвлөсөн хугацаанд эхийн сүүгээр дагнан хооллож ээжээсээ сүүгээрээ дамжуулан авах дархлааны нөлөөг тасалдуулахгүй байх
-Нэмэлт хоол тэжээлд ороод эхлэхээр тэнцвэртэй, эрүүл, зөв хооллож шаардлагатай үед эмчийн зөвлөсөн витамин, аминдэмийг хүүхдэд уулгаж байх хэрэгтэй
-Хүйтэн өдөр хүүхдээ даархааргүй сайн дулаалах, зузаан хувцастай халуун газар удаан байлгахгүй байх хэрэгтэй. Ялангуяа сургууль, цэцэрлэг зэргийн олон хүүхэд нэг дор байдаг газрыг хүйтэн гэлгүй ойр ойрхон агааржуулж, хүүхдийн дунд халдварлах эрсдэлтэй амьсгалын замын халдварт өвчнийг агаар дуслын замаар халдварлахаас урьдчилан сэргийлэх.
-Сургууль, цэцэрлэгт анх удаа явж байгаа хүүхдийн хувьд эхний 6-н сардаа өвчлөмтгий байдаг учир ойр ойрхон өвдөх нь хэвийн үзэгдэл юм.
-Аль болох хүүхдийг гарыг нь байнга савандаж угааж хэвшүүлэх нь элдэв халдварт өвчнөөс сэргийлэх өвчлөлтийн тоог багасгахад тустай.
-Хүүхдийн гарыг байнга угааж байхаас гадна хүүхдийг асран хамгаалж, хүмүүжүүлж буй хүн өөрөө бас гараа байнга угааж байх ёстой.
-Хоолойн мах хэтэрхий томорсон хүүхдийн хувьд энгийн хөнгөн хэлбэрийн хамрийн ханиад хүртэл удаан үргэлжилдэг. Үүний улмаар вирусын гаралтай синусит өвчин болж эмчилгээ нь хүндрэх талтай. Ийм хүүхдийн хувьд хамгийн боломжтой цаг мөчид хоолойн махыг авахуулах нь цаашид хүүхдийг энэ төрлийн өвчнөөс хамгаалах арга болж чадна.
Иймээс Та:
•Даарч хөрөхгүй, дулаан хувцаслаж явах
•Хөлөрч яваад салхи цохиулахгүй байх
•Ханиад томуу ихтэй үед олон нийтийн газраар аль болох цөөн явах
•Гэр байраа агааржуулж, чийгтэй цэвэрлэгээ тогтмол хийж, утаа хиншүү хярвас, тоос шороо бужигнуулахгүй байх.
•Чанартай халуун бүлээн хоол цайгаа тогтмол цагаар идэж уух
•Ханиадтай хүнтэй хамт байгаа үед амны хаалт зүүх, жимсний халуун шүүс, халуун аарц, зөгийн балтай халуун сүү уух зэргээр дархлаагаа сайжруулах
•Хэт ядартлаа ажиллах, нойр хоол муутай явах, уурлаж бухимдах зэргээс бие суларч дархлаа муудаж, өвчлөх нөхцөл бүрддэг тул биеэ гамнаарай
•Биеийн өвчин эсэргүүцэх чадвараа алдахаас сэргийлж чадвал халдвар таныг тойрон одох болно.
Ханиад хүрсэн анхны шинж нь:
•Хамар шархирах, найтаах, битүүрэх,
•Хоолой сэрвэгнэж ганц нэг ханиалгах
•Толгой өвдөх, бие арзайх,
•Хоолой өвдөж, халуурах
Дээрхи шинж тэмдэг мэдэгдмэгц дараахь арга хэмжээг цаг алдалгүй авахыг зөвлөж байна.
• Хамар хоолойгоо тамедины ам зайлах 0,7%-ийн уусмалаар, эсвэл буцалсан содтой бүлээн усаар зайлах
• Буцалсан усанд гавар бага шиг хийж хамар хоолойгоо утах
• Гавартай цэгчилсэн иллэгийг хамар, хацар, хөмсөг, дух, дагзны болон хоолой хонхолзуурын хэсэгт, гарын эрхий долооврын дундхи цэгт хийх
•Сармистай битүү шөл хийж уух
•Цагаар хооллож, сайн амарч, цэвэр агаарт явах, ерөө тасалгаагаа 10-15 минутаар байн байн агааржуулах, дулаан хувцаслаж даарахгүй байх
•Мөн жимсний халуун шүүс уух зэргээр хөлөргөж, дулаан байвал амархан эдгэрнэ.
•Саунд эсвэл халуун устай ваннд сууж хөлөргөх нь бас тустай.
•Антибиотик уух гэж яарахын оронд Аспирин С, Витамии С, Амидопириний уусмал уух
• Аньсны навч буцалгаж уух
• мөн Монгол эм тан ууж болно. Жишээ нь дөнгөж эхэлж байгаа үед нь Норов-7 тан шөлөнд буцалгаж уух, Танчен-25, Мартан-11, Лидэрийн тангаар халууныг хураах
• Ханиалга дарах зорилгоор Чацаргана-5, Жуган-5, Жуган-9, Жуган-25 зэрэг эмээс аль нэгийг авч өдөрт 2-3 удаа, Сороол-4, Сороол-7 танг буцалгаад даруулж уухад цэр хялбархан ховхорч, ханиалга хурдан дарагддаг.
• Хоолой өвдсөн үед Банжин-15, Чун-9 зэргийг эмчийн заавраар уугаарай.
• Эцэст нь хэлэхэд та нэгэнт ханиад хүрсэн бол гэр бүл хамт олондоо халдвар тарахаас сэргийлэх арга хэмжээг яаралтай аваарай.
Ханиад нэгэнт хүндэрсэн бол өөрөө эмчлэх гэж оролдож цаг алдсанаас эмчид үзүүлж, заасан эмчилгээг зааврын дагуу бүрэн эдгэртэл хийлгэж, гам дэглэмийг зөв сахих хэрэгтэй. Уламжлалт аргаар тодорхой цэгүүдээс цусны уур гаргаж ханах нь маш үр дүнтэй аргуудын нэг. Бас зөгийн балтай татлага, зөгийн балтай, гичтэй ороолт хийх, бумба тавих, зүү төөнө эмчилгээ, тогшилттой массаж, шарлага, утлага гэх мэт физик эмчилгээний аргуудыг хавсран хэрэглэхэд үр дүнтэй байдаг. Халууны шалтгаантай уушгины өвчнийг эмчлэхгүй удаж, хугацаа алдаж хүйтэн бүрхүүл доогуур шургаж нуугдвал эмчлэхэд төвөгтэй болдог.
Хийгээр хөлөлсөн ханиад хуурай, хөхүүлж ханиалгана, хоолой их сэрвэгнэнэ. Ам хамар хатаж омголтоно. Цэр бараг гарахгүй. Ийм үед сармистай, хонины махны битүү шөл хийж уух, шоколадтай халуун сүү уух, содтой усаар байн байн утах, дайрч хөрөхөөс сэргийлж, хүйтэн агаар залгихгүй байх, хурц үнэртэй зүйл, утаа хиншүүнээс хол байх хэрэгтэй. Уламжлалт эмчилгээний төөнөх, бариа засал, жин бигнүүр заслын аргууд, хий дарах Лишь-6, Мана-4, гэх мэт эм тангуудад амархан дарагддаг.
Хүйтэн чийгнээс эхтэй бадганаар хөлөлсөн ханиад ужиг явцтай, шинж тэмдэг төдийлөн тод биш байдаг тул алгуурлаж тайвширч, цаг алддаг явдал бий. Тиймээс уушгины бэлчир орноор төөнөх, бүлээн жин тавих, хуушуураар чих, толгой, хоолой цээжээ жигнэх, халуун чанартай хоол хүнсийг түлхүү хэрэглэж, амтлаг, чихэрлэг хүнснээс татгалзах, дулаан байх, хөлөргөх засал хийх нь үр дүн сайтай байдаг. Монгол эм тангаас Даль-16, Сороол-7, Мана-4 тан, Үзэм-7 зэрэг эм тан тусална.
Ямар гам дэглэм сахих вэ?
Ханиад томууг бүрэн эдгэрсний дараа эрүүл агаарт ойр ойрхон гарах, спортоор хичээллэх, дулаан байж, ажил амралтын дэглэмээ сахиж, хэт ядартлаа ажиллах, нойр хоол муутай даарч хөрч явахаас зайлсхийх хэрэгтэй. Ялангуяа хөлстэй байж нимгэн хувцастай, малгай ороолтгүй явж жиндэх, даарах, салхи нэвт цохиулах нь бүрэн чангарч сэргэж амжаагүй, сул биеийг дахин өвчлүүлэх шалтгаан болдог.
Хоол цайгаа тодорхой цагт идэж ууж байх нь биеийн тамир тэнхээг алдахгүй байх үндсэн арга юм.
Уушгиа эрүүл байлгахын тулд эрүүл агаарт явган явах, уул өөд өгсөх, гүйх сайн. Мөн шүршүүрт орохдоо эхлээд даралттай халуун усаар цохиулж, дараа нь хүйтэн усаар цохиулж, дахин давтах маягаар усан массаж хийхэд бие чийрэгждэг.
Оройд хөлөө байнга угааж, хөлийн улны иллэг хийх, өглөөд амьсгалын дасгал, бие сэргээх дасгал хөдөлгөөн хийж хэвших нь бас өвчлөхгүй явах боломжийг нээж өгдөг. Хөлсөө гартал идэвхтэй хөдөлгөөн хийж байх нь бие эрүүл чийрэг байхад тустай.
Ханиад томуугийн дэгдэлт ихтэй үед хоолойгоо өдөрт 2-3 удаа содтой бүлээн усаар зайлах, эсвэл тамедины ам зайлах уусмалаар амны хөндий, хоолойгоо зайлж байвал халдвар авахаас сэргийлдэг.
Хүүхдийг гуурсан хоолойн өвчнөөс сэргийлэх нь
Таны хүүхэд агаараар бусдаас халдварлаж сургууль, цэцэрлэгт явдаг бол жилдээ хэд хэдэн удаа амьсгалын дээд замын халдвар авах нь гарцаагүй. Харин та үүний тоог багасгахын тулд дараах зүйлсийг анхаараарай.
-Дөнгөж төрсөн хүүхдийг эмчийн зөвлөсөн хугацаанд эхийн сүүгээр дагнан хооллож ээжээсээ сүүгээрээ дамжуулан авах дархлааны нөлөөг тасалдуулахгүй байх
-Нэмэлт хоол тэжээлд ороод эхлэхээр тэнцвэртэй, эрүүл, зөв хооллож шаардлагатай үед эмчийн зөвлөсөн витамин, аминдэмийг хүүхдэд уулгаж байх хэрэгтэй
-Хүйтэн өдөр хүүхдээ даархааргүй сайн дулаалах, зузаан хувцастай халуун газар удаан байлгахгүй байх хэрэгтэй. Ялангуяа сургууль, цэцэрлэг зэргийн олон хүүхэд нэг дор байдаг газрыг хүйтэн гэлгүй ойр ойрхон агааржуулж, хүүхдийн дунд халдварлах эрсдэлтэй амьсгалын замын халдварт өвчнийг агаар дуслын замаар халдварлахаас урьдчилан сэргийлэх.
-Сургууль, цэцэрлэгт анх удаа явж байгаа хүүхдийн хувьд эхний 6-н сардаа өвчлөмтгий байдаг учир ойр ойрхон өвдөх нь хэвийн үзэгдэл юм.
-Аль болох хүүхдийг гарыг нь байнга савандаж угааж хэвшүүлэх нь элдэв халдварт өвчнөөс сэргийлэх өвчлөлтийн тоог багасгахад тустай.
-Хүүхдийн гарыг байнга угааж байхаас гадна хүүхдийг асран хамгаалж, хүмүүжүүлж буй хүн өөрөө бас гараа байнга угааж байх ёстой.
-Хоолойн мах хэтэрхий томорсон хүүхдийн хувьд энгийн хөнгөн хэлбэрийн хамрийн ханиад хүртэл удаан үргэлжилдэг. Үүний улмаар вирусын гаралтай синусит өвчин болж эмчилгээ нь хүндрэх талтай. Ийм хүүхдийн хувьд хамгийн боломжтой цаг мөчид хоолойн махыг авахуулах нь цаашид хүүхдийг энэ төрлийн өвчнөөс хамгаалах арга болж чадна.