Урлагийн ертөнцөд, тэр тусмаа хөгжмийн гайхалтай нарийн, тансаг орон зайд өөрийн байрыг эзлэхээр дэвж яваа нэгэн уран бүтээлч, оюутан өөрийн бие даасан тоглолтыг хийх гэж байна. Э.Мөнхшүрийн таньдаг, түүнийг дэмждэг хүмүүстээ юу чаддагаа харуулахаар энэхүү тоглолтыг хийж байгаа гэнэ. Тэмцээн уралдаанд оролцож, нутгийнхаа нэрийг гаргаж, улам асахын төлөө зорьж явна гэсэн түүний авьяас, урлагийн талаар ярилцлаа. Э.Мөнхшүртэй түүний "менежер", хайртай ээж Л.Оюунбилэг ирж хамт ярилцсан юм.
-Та өөрийгөө уншигчдад маань танилцуулахгүй юу?
-Би бол СУИС-ийн төгөлдөр хуурын хоердугаар ангийн оюутан Э.Мөнхшүр, мэргэжлийн багш Ардын жүжигчин Т.Цолмон, 4 настайгаасаа төгөлдөр хуур тоглож . эхэлсэн. 14 дэх жилдээ төгөлдөр хуур тоглож байна. Энэ сарын 10-нд Дуурь бүжгийн эрдмийн театрт өөрийгөө таниулах зорилготойгоор бие даасан тоглолтоо хийх гэж байна.
-Өмнө тэмцээн уралдаанд оролцож, тоглолтоо хийж байсан л байх. Тэр тухай?
-Олон улсын тэмцээн уралдаанд их оролцож, амжилт гаргаж байсан. Анх дөрвөн настайдаа Т.Цолмон багшийнхаа удирдлага дор анхны тоглолтоо хийж байсан. Хөгжим бүжгийн сургуулийг төгссөн мэргэжлийн төгөлдөр хуурч. Тэгээд найм, аравдугаар ангидаа бие даасан тоглолтуудаа хийж байсан. Сургуулийнхаа акустик сайтай зааланд бас тоглолтоо хийсэн. Харин энэ удаагийн тоглолтоо өмнөх тоглолтуудаасаа илүү, их сургуулийн хоёрдугаар курсын оюутан гэдэг утгаараа Дуурийн бүжгийн эрдмийн театрт хийхээр зориглоод байна л даа. Тэр утгаараа их том зорилт тавьж байна гэсэн үг. Мөн тоглож байгаа программ маань ч гэсэн том. Энэ үүднээс багш нар маань бас их үнэлж байгаа.
-Дуурийн театрт тоглоно гэхээр хөрөнгө мөнгө бас чамгүй зарах байх. Хамтарч, дэмжиж байгаа газар байгаа юу?
-Байлгүй яахав. "Силк роад" компани намайг дэмжиж ажилладаг. Бас миний дэргэд үргэлж хамт байж, надад тусалж дэмждэг гол хүн бол миний ээж байгаа юм.
-Тоглолтын онцлог тал юу вэ?
-Тоглолтын тайз заслын хувьд бол Дуурийн тайз шинээр засагдсан, Польшоос шинээр ирсэн хөгжимтэй. Тэдгээр хөгжмийг анх хөгийг нь тайлж тоглосон хүн нь Польшийн сайн хөгжимчин хүн байдаг. Тэгэхээр тэр хөгжмөөр тоглож байгаа хоёр дахь хүн нь би болж байгаа. Шинээрээ байгаа хөгжмөөр тоглох юм л даа. Танхим нь 100 гаруй хүний суудалтай, орчин үеийн акустик, сонгодог хөгжмийн орчныг бүрдүүлж чадсан байгаа. Хэрэв хүмүүст таалагдаад хүсэлт, санал гаргах юм бол бүх бэлтгэл бүрэн байгаа учраас дахин тоглох боломжтой.
-Тоглолтонд тань ирж тантай хамт тоглох өөр уран бүтээлч байгаа юу?
-Бие даасан тоглолт учраас өөрөө л ганцаараа тоглоно. Өөр хөгжимчин уран бүтээлчид ирэхгүй. Тоглолт үнэгүй болно л доо. Дуурийн театрын бүр том танхимд биш, хоёр давхарын жижиг танхимд болох юм. Дуурийн дуу дуулахад зориулагдсан танхим шүү дээ, түүн шиг төгөлдөр хуур тоглоход ч бас тохиромжтой танхим байгаа.
-Төгөлдөр хуурч болох гараагаа яаж эхэлсэн бэ?
-Анх аав, ээж маань намайг хөтөлж, багш дээр маань хүргэж байлаа. Багш намайг мэдээж шалгасан л даа, гар хуруу, сонсгол, ритм гээд л бүгдийг нь. Тэр шалгалтаас багш намайг их үнэлж, абсолют сонсгол буюу төгс сонсгол, байгалиас заяасан сонсголтой гэж их үнэлсэн. Ингэж л багш намайг өөрийн шавь болгон авсан л даа.
-/ээж/ н.Болороо гээд СУИС-ын дуулаачийн ангийн багш миний найз залуу бүсгүй байсан. Тэр анх энэ хүүхэд чинь дуу дуулсан ч дагаж аялаад байх юм, Цолмон багш дээр аваачиж уулзуулъя гэж байсан юм. Тэгэхээр нь би тэгвэл би насаараа ачийг чинь бодож, ёстой их баярлана шүү гэж байсан юм. Тэгээд шууд багш дээр нь аавтай нь гурвуулаа цэцэг аваад очиж байлаа. Т.Цолмон багш баргийн хүнийг хүлээж авахгүй хүн дээ, тэгсэн чинь энэ их онцгой хүүхэд байна гээд, төгөлдөр хуурын ард суугаад өгсөн өнгийг нь шууд дагаад тоглосон. Тэгээд тэвэрч аваад л, би ч хажуугаас нь таны шавь болгох гэсэн юм гэдгээ хэлсэн. Ингэж л анх багш, шавь болж байлаа.
-Төгөлдөр хуурч хүнд байх ёстой ямар шаардлага байдаг юм бол?
-Мэдрэмж, сонсгол, сэтгэл хөдлөл, хүлцэнгүй, биеэ бариж чаддаг. Хөгжимтэйгөө холбогдож чаддаг байх хэрэгтэй. Хөгжмийн хичээл маань гурван хүн харилцаж байна гэсэн ойлголтон дээр тулгуурладаг л даа. Багш, оюутан, төгөлдөр хуур гэсэн гурван хүний харилцаа. Хаан хуур гэдэг үүднээс төгөлдөр хуурыг эрэгтэй хүн гэж үздэг. Ер нь төгөлдөр хуур тоглож, их өтгөн, гоё өнгө гаргахын тулд заримдаа өөрийгөө эрэгтэй хүн гэж төсөөлж хувирах үе ч байдаг.
-/ээж/ Гар хурууг нь их хайрладаг. Гараа гэмтээчих-вэл төгөлдөр хуурч биш сонсогч болохоос өөр аргагүй шүү дээ. Ямар сайндаа би бараг хоолыг нь халбагадаж өгөх, оронд оруулж өгөх нь холгүй байдаг.
Нэг удаа биеийн тамирын багш нь намайг дуудаад танай охин үсэрч чаддаггүй юм байна гэв ээ. Их цочирдсон, яах юу байхав би л хүүхэд насыг нь "хулгайлчихсан" болохоор тэр шүү дээ. Дандаа л төгөлдөр хуурынхаа ард суугаарай, дасгалаа хийгээрэй, одоо хичээлээ хий гээд суулгачихдаг, тэгсээр байгаад тоглож гүйхийг нь хүртэл болгоомжтой гэдэг байсан. Үсэрч тоглож ч "үзээгүй" байгаа байхгүй юу. Тэгээд ямар арга хэмжээ авах вэ гэхээр эмч спортоор хичээллэ гэсэн. Тэгээд спорт гээд хамаагүй сагс тоглож болохгүй шүү дээ. Харин балетыг сонгосон. Хоорондоо мөргөлдөөд, унаад байхгүй бас гоо сайхны урлаг шүү дээ. Тэгээд бид хоёр дандаа алхаж явдаг. Тэр нь эргээд хөдөлгөөн, амралт болдог.
-Багшийнхаа тухай яриач?
-Цолмон багш маань Ренчин гуайн ач охин, Монголдоо тэргүүний профессор, сонгодог хөгжмөөр анх удаа профессор цол авсан, саяхан Ардын жүжигчин цол хүртсэн, агуу хүн. Багш маань намайг 17 настай, хоёрдугаар курсын оюутан тоглолтоо хийх гэж байгааг нь их дэмжиж байгаа. Энэ дурсгалтай зураг байна л даа. Миний 5 настай байсан үеийн зураг. Миний мэргэжлийн багш Т.Цолмон багш баруун талд минь зогсож байна. Зүүн талд зогсож байгаа хүн бол Энхтөр гээд бас л миний багш. Цолмон багшийн гэр бүл Ш.Алтангэрэл гэдэг хүн гадагшаа элчин сайдаар явахад нь би Энхтөр багшийн шавь болж, хичээллэж байсан. Тэр цаана нь "Эмоушн" хамтлагийн продюссер Чинбаа тоглолтын дасгалаа хийж байна.
-Монголд төгөлдөр хуурч байна гэдэг ер нь ямар вэ? Зах зээл дээр гараад хэр боломжтой вэ?
-Төгөлдөр хуурчийн ажил их хүнд ажил л даа, хажуугаас харахад их амархан юм шиг мөртлөө сэтгэл зүйн хувьд, цаанаа илэрхийлж гаргахад яг л тамирчин шиг байдаг. Яг л олимп шиг гадаадын тэмцээн уралдаанд улсынхаа нэрийг гаргах гээд оролцоод явдаг. Цаашид асахын төлөө зорьж л явна. Энэ тоглолтоо бол өөрийгөө таниулах, өөртөө тусалж дэмждэг хүмүүст өөрийгөө харуулах зорилготой тоглолтоо хийж байна.
-/ээж/ Төгөлдөр хуурч болно гэдэг бас их хэцүү л дээ. Нэг ангид 16 оюутан төгөлдөр хуурч болохоор суралцаж байлаа гэхэд бүгд төгөлдөр хуурч болж чадахгүй. Тэд тоглогч болох уу, концерт мастер болох уу гээд бас өөрөө сонголтоо хийх хэрэгтэй л дээ. Бас сонсогч ч болчихож болно. Таны тоглож байгаа хөгжмийг ойлгодог сонсогч байх хэрэгтэй тийм үү, үнэхээр болохгүй бүтэхгүй бол төгөлдөр хуурыг ойлгодог сайн сонсогч болно гэсэн үг.
-Та бас урлагийн хөгжимчин хүн үү?
-/ээж/ Би бол ээж хүний хувьд хоёр охин төрүүлсэн, Мөнхшүрийн эгч нь 25-р суваг телевизэд сэтгүүлчээр ажиллаж байна. Хөгжмийн, урлагийн хүн биш, бизнесийн салбарт ажиллаж байгаа. Тэгээд л бүх амьдралаа энэ хоёртоо зориулсан юм. Хаана ч очсон хүргэж өгөөд, яах, юу хийхийг нь сонсоно, заана.
-Манай ээж их урлагийн мэдрэмжтэй хүн л дээ. Тиймээс ч намайг их дэмждэг юм.
-Тэгэхээр ээж тань бараг таны менежер хийгээд яваа юм байна шүү дээ?
-Тийм ээ /инээв/
-/ээж/ Үгүй үгүй, миний охин өнөөдөр ярилцлага өгнө гэхээр нь хамт ирлээ. Тэгээд ч жаахан байхаас нь л хөтлөөд сургуульд нь оруулдаг, багаас нь л хамт байсан. Ер нь хүүхдэд ч гэсэн хэлэх, илэрхийлэх гэсэн үг байдаг юм байна, тэрийг нь бас сонсох гэж л ирсэн юм.
-Та өөрийгөө уншигчдад маань танилцуулахгүй юу?
-Би бол СУИС-ийн төгөлдөр хуурын хоердугаар ангийн оюутан Э.Мөнхшүр, мэргэжлийн багш Ардын жүжигчин Т.Цолмон, 4 настайгаасаа төгөлдөр хуур тоглож . эхэлсэн. 14 дэх жилдээ төгөлдөр хуур тоглож байна. Энэ сарын 10-нд Дуурь бүжгийн эрдмийн театрт өөрийгөө таниулах зорилготойгоор бие даасан тоглолтоо хийх гэж байна.
-Өмнө тэмцээн уралдаанд оролцож, тоглолтоо хийж байсан л байх. Тэр тухай?
-Олон улсын тэмцээн уралдаанд их оролцож, амжилт гаргаж байсан. Анх дөрвөн настайдаа Т.Цолмон багшийнхаа удирдлага дор анхны тоглолтоо хийж байсан. Хөгжим бүжгийн сургуулийг төгссөн мэргэжлийн төгөлдөр хуурч. Тэгээд найм, аравдугаар ангидаа бие даасан тоглолтуудаа хийж байсан. Сургуулийнхаа акустик сайтай зааланд бас тоглолтоо хийсэн. Харин энэ удаагийн тоглолтоо өмнөх тоглолтуудаасаа илүү, их сургуулийн хоёрдугаар курсын оюутан гэдэг утгаараа Дуурийн бүжгийн эрдмийн театрт хийхээр зориглоод байна л даа. Тэр утгаараа их том зорилт тавьж байна гэсэн үг. Мөн тоглож байгаа программ маань ч гэсэн том. Энэ үүднээс багш нар маань бас их үнэлж байгаа.
-Дуурийн театрт тоглоно гэхээр хөрөнгө мөнгө бас чамгүй зарах байх. Хамтарч, дэмжиж байгаа газар байгаа юу?
-Байлгүй яахав. "Силк роад" компани намайг дэмжиж ажилладаг. Бас миний дэргэд үргэлж хамт байж, надад тусалж дэмждэг гол хүн бол миний ээж байгаа юм.
-Тоглолтын онцлог тал юу вэ?
-Тоглолтын тайз заслын хувьд бол Дуурийн тайз шинээр засагдсан, Польшоос шинээр ирсэн хөгжимтэй. Тэдгээр хөгжмийг анх хөгийг нь тайлж тоглосон хүн нь Польшийн сайн хөгжимчин хүн байдаг. Тэгэхээр тэр хөгжмөөр тоглож байгаа хоёр дахь хүн нь би болж байгаа. Шинээрээ байгаа хөгжмөөр тоглох юм л даа. Танхим нь 100 гаруй хүний суудалтай, орчин үеийн акустик, сонгодог хөгжмийн орчныг бүрдүүлж чадсан байгаа. Хэрэв хүмүүст таалагдаад хүсэлт, санал гаргах юм бол бүх бэлтгэл бүрэн байгаа учраас дахин тоглох боломжтой.
-Тоглолтонд тань ирж тантай хамт тоглох өөр уран бүтээлч байгаа юу?
-Бие даасан тоглолт учраас өөрөө л ганцаараа тоглоно. Өөр хөгжимчин уран бүтээлчид ирэхгүй. Тоглолт үнэгүй болно л доо. Дуурийн театрын бүр том танхимд биш, хоёр давхарын жижиг танхимд болох юм. Дуурийн дуу дуулахад зориулагдсан танхим шүү дээ, түүн шиг төгөлдөр хуур тоглоход ч бас тохиромжтой танхим байгаа.
-Төгөлдөр хуурч болох гараагаа яаж эхэлсэн бэ?
-Анх аав, ээж маань намайг хөтөлж, багш дээр маань хүргэж байлаа. Багш намайг мэдээж шалгасан л даа, гар хуруу, сонсгол, ритм гээд л бүгдийг нь. Тэр шалгалтаас багш намайг их үнэлж, абсолют сонсгол буюу төгс сонсгол, байгалиас заяасан сонсголтой гэж их үнэлсэн. Ингэж л багш намайг өөрийн шавь болгон авсан л даа.
-/ээж/ н.Болороо гээд СУИС-ын дуулаачийн ангийн багш миний найз залуу бүсгүй байсан. Тэр анх энэ хүүхэд чинь дуу дуулсан ч дагаж аялаад байх юм, Цолмон багш дээр аваачиж уулзуулъя гэж байсан юм. Тэгэхээр нь би тэгвэл би насаараа ачийг чинь бодож, ёстой их баярлана шүү гэж байсан юм. Тэгээд шууд багш дээр нь аавтай нь гурвуулаа цэцэг аваад очиж байлаа. Т.Цолмон багш баргийн хүнийг хүлээж авахгүй хүн дээ, тэгсэн чинь энэ их онцгой хүүхэд байна гээд, төгөлдөр хуурын ард суугаад өгсөн өнгийг нь шууд дагаад тоглосон. Тэгээд тэвэрч аваад л, би ч хажуугаас нь таны шавь болгох гэсэн юм гэдгээ хэлсэн. Ингэж л анх багш, шавь болж байлаа.
-Төгөлдөр хуурч хүнд байх ёстой ямар шаардлага байдаг юм бол?
-Мэдрэмж, сонсгол, сэтгэл хөдлөл, хүлцэнгүй, биеэ бариж чаддаг. Хөгжимтэйгөө холбогдож чаддаг байх хэрэгтэй. Хөгжмийн хичээл маань гурван хүн харилцаж байна гэсэн ойлголтон дээр тулгуурладаг л даа. Багш, оюутан, төгөлдөр хуур гэсэн гурван хүний харилцаа. Хаан хуур гэдэг үүднээс төгөлдөр хуурыг эрэгтэй хүн гэж үздэг. Ер нь төгөлдөр хуур тоглож, их өтгөн, гоё өнгө гаргахын тулд заримдаа өөрийгөө эрэгтэй хүн гэж төсөөлж хувирах үе ч байдаг.
-/ээж/ Гар хурууг нь их хайрладаг. Гараа гэмтээчих-вэл төгөлдөр хуурч биш сонсогч болохоос өөр аргагүй шүү дээ. Ямар сайндаа би бараг хоолыг нь халбагадаж өгөх, оронд оруулж өгөх нь холгүй байдаг.
Нэг удаа биеийн тамирын багш нь намайг дуудаад танай охин үсэрч чаддаггүй юм байна гэв ээ. Их цочирдсон, яах юу байхав би л хүүхэд насыг нь "хулгайлчихсан" болохоор тэр шүү дээ. Дандаа л төгөлдөр хуурынхаа ард суугаарай, дасгалаа хийгээрэй, одоо хичээлээ хий гээд суулгачихдаг, тэгсээр байгаад тоглож гүйхийг нь хүртэл болгоомжтой гэдэг байсан. Үсэрч тоглож ч "үзээгүй" байгаа байхгүй юу. Тэгээд ямар арга хэмжээ авах вэ гэхээр эмч спортоор хичээллэ гэсэн. Тэгээд спорт гээд хамаагүй сагс тоглож болохгүй шүү дээ. Харин балетыг сонгосон. Хоорондоо мөргөлдөөд, унаад байхгүй бас гоо сайхны урлаг шүү дээ. Тэгээд бид хоёр дандаа алхаж явдаг. Тэр нь эргээд хөдөлгөөн, амралт болдог.
-Багшийнхаа тухай яриач?
-Цолмон багш маань Ренчин гуайн ач охин, Монголдоо тэргүүний профессор, сонгодог хөгжмөөр анх удаа профессор цол авсан, саяхан Ардын жүжигчин цол хүртсэн, агуу хүн. Багш маань намайг 17 настай, хоёрдугаар курсын оюутан тоглолтоо хийх гэж байгааг нь их дэмжиж байгаа. Энэ дурсгалтай зураг байна л даа. Миний 5 настай байсан үеийн зураг. Миний мэргэжлийн багш Т.Цолмон багш баруун талд минь зогсож байна. Зүүн талд зогсож байгаа хүн бол Энхтөр гээд бас л миний багш. Цолмон багшийн гэр бүл Ш.Алтангэрэл гэдэг хүн гадагшаа элчин сайдаар явахад нь би Энхтөр багшийн шавь болж, хичээллэж байсан. Тэр цаана нь "Эмоушн" хамтлагийн продюссер Чинбаа тоглолтын дасгалаа хийж байна.
-Монголд төгөлдөр хуурч байна гэдэг ер нь ямар вэ? Зах зээл дээр гараад хэр боломжтой вэ?
-Төгөлдөр хуурчийн ажил их хүнд ажил л даа, хажуугаас харахад их амархан юм шиг мөртлөө сэтгэл зүйн хувьд, цаанаа илэрхийлж гаргахад яг л тамирчин шиг байдаг. Яг л олимп шиг гадаадын тэмцээн уралдаанд улсынхаа нэрийг гаргах гээд оролцоод явдаг. Цаашид асахын төлөө зорьж л явна. Энэ тоглолтоо бол өөрийгөө таниулах, өөртөө тусалж дэмждэг хүмүүст өөрийгөө харуулах зорилготой тоглолтоо хийж байна.
-/ээж/ Төгөлдөр хуурч болно гэдэг бас их хэцүү л дээ. Нэг ангид 16 оюутан төгөлдөр хуурч болохоор суралцаж байлаа гэхэд бүгд төгөлдөр хуурч болж чадахгүй. Тэд тоглогч болох уу, концерт мастер болох уу гээд бас өөрөө сонголтоо хийх хэрэгтэй л дээ. Бас сонсогч ч болчихож болно. Таны тоглож байгаа хөгжмийг ойлгодог сонсогч байх хэрэгтэй тийм үү, үнэхээр болохгүй бүтэхгүй бол төгөлдөр хуурыг ойлгодог сайн сонсогч болно гэсэн үг.
-Та бас урлагийн хөгжимчин хүн үү?
-/ээж/ Би бол ээж хүний хувьд хоёр охин төрүүлсэн, Мөнхшүрийн эгч нь 25-р суваг телевизэд сэтгүүлчээр ажиллаж байна. Хөгжмийн, урлагийн хүн биш, бизнесийн салбарт ажиллаж байгаа. Тэгээд л бүх амьдралаа энэ хоёртоо зориулсан юм. Хаана ч очсон хүргэж өгөөд, яах, юу хийхийг нь сонсоно, заана.
-Манай ээж их урлагийн мэдрэмжтэй хүн л дээ. Тиймээс ч намайг их дэмждэг юм.
-Тэгэхээр ээж тань бараг таны менежер хийгээд яваа юм байна шүү дээ?
-Тийм ээ /инээв/
-/ээж/ Үгүй үгүй, миний охин өнөөдөр ярилцлага өгнө гэхээр нь хамт ирлээ. Тэгээд ч жаахан байхаас нь л хөтлөөд сургуульд нь оруулдаг, багаас нь л хамт байсан. Ер нь хүүхдэд ч гэсэн хэлэх, илэрхийлэх гэсэн үг байдаг юм байна, тэрийг нь бас сонсох гэж л ирсэн юм.
Урлагийн ертөнцөд, тэр тусмаа хөгжмийн гайхалтай нарийн, тансаг орон зайд өөрийн байрыг эзлэхээр дэвж яваа нэгэн уран бүтээлч, оюутан өөрийн бие даасан тоглолтыг хийх гэж байна. Э.Мөнхшүрийн таньдаг, түүнийг дэмждэг хүмүүстээ юу чаддагаа харуулахаар энэхүү тоглолтыг хийж байгаа гэнэ. Тэмцээн уралдаанд оролцож, нутгийнхаа нэрийг гаргаж, улам асахын төлөө зорьж явна гэсэн түүний авьяас, урлагийн талаар ярилцлаа. Э.Мөнхшүртэй түүний "менежер", хайртай ээж Л.Оюунбилэг ирж хамт ярилцсан юм.
-Та өөрийгөө уншигчдад маань танилцуулахгүй юу?
-Би бол СУИС-ийн төгөлдөр хуурын хоердугаар ангийн оюутан Э.Мөнхшүр, мэргэжлийн багш Ардын жүжигчин Т.Цолмон, 4 настайгаасаа төгөлдөр хуур тоглож . эхэлсэн. 14 дэх жилдээ төгөлдөр хуур тоглож байна. Энэ сарын 10-нд Дуурь бүжгийн эрдмийн театрт өөрийгөө таниулах зорилготойгоор бие даасан тоглолтоо хийх гэж байна.
-Өмнө тэмцээн уралдаанд оролцож, тоглолтоо хийж байсан л байх. Тэр тухай?
-Олон улсын тэмцээн уралдаанд их оролцож, амжилт гаргаж байсан. Анх дөрвөн настайдаа Т.Цолмон багшийнхаа удирдлага дор анхны тоглолтоо хийж байсан. Хөгжим бүжгийн сургуулийг төгссөн мэргэжлийн төгөлдөр хуурч. Тэгээд найм, аравдугаар ангидаа бие даасан тоглолтуудаа хийж байсан. Сургуулийнхаа акустик сайтай зааланд бас тоглолтоо хийсэн. Харин энэ удаагийн тоглолтоо өмнөх тоглолтуудаасаа илүү, их сургуулийн хоёрдугаар курсын оюутан гэдэг утгаараа Дуурийн бүжгийн эрдмийн театрт хийхээр зориглоод байна л даа. Тэр утгаараа их том зорилт тавьж байна гэсэн үг. Мөн тоглож байгаа программ маань ч гэсэн том. Энэ үүднээс багш нар маань бас их үнэлж байгаа.
-Дуурийн театрт тоглоно гэхээр хөрөнгө мөнгө бас чамгүй зарах байх. Хамтарч, дэмжиж байгаа газар байгаа юу?
-Байлгүй яахав. "Силк роад" компани намайг дэмжиж ажилладаг. Бас миний дэргэд үргэлж хамт байж, надад тусалж дэмждэг гол хүн бол миний ээж байгаа юм.
-Тоглолтын онцлог тал юу вэ?
-Тоглолтын тайз заслын хувьд бол Дуурийн тайз шинээр засагдсан, Польшоос шинээр ирсэн хөгжимтэй. Тэдгээр хөгжмийг анх хөгийг нь тайлж тоглосон хүн нь Польшийн сайн хөгжимчин хүн байдаг. Тэгэхээр тэр хөгжмөөр тоглож байгаа хоёр дахь хүн нь би болж байгаа. Шинээрээ байгаа хөгжмөөр тоглох юм л даа. Танхим нь 100 гаруй хүний суудалтай, орчин үеийн акустик, сонгодог хөгжмийн орчныг бүрдүүлж чадсан байгаа. Хэрэв хүмүүст таалагдаад хүсэлт, санал гаргах юм бол бүх бэлтгэл бүрэн байгаа учраас дахин тоглох боломжтой.
-Тоглолтонд тань ирж тантай хамт тоглох өөр уран бүтээлч байгаа юу?
-Бие даасан тоглолт учраас өөрөө л ганцаараа тоглоно. Өөр хөгжимчин уран бүтээлчид ирэхгүй. Тоглолт үнэгүй болно л доо. Дуурийн театрын бүр том танхимд биш, хоёр давхарын жижиг танхимд болох юм. Дуурийн дуу дуулахад зориулагдсан танхим шүү дээ, түүн шиг төгөлдөр хуур тоглоход ч бас тохиромжтой танхим байгаа.
-Төгөлдөр хуурч болох гараагаа яаж эхэлсэн бэ?
-Анх аав, ээж маань намайг хөтөлж, багш дээр маань хүргэж байлаа. Багш намайг мэдээж шалгасан л даа, гар хуруу, сонсгол, ритм гээд л бүгдийг нь. Тэр шалгалтаас багш намайг их үнэлж, абсолют сонсгол буюу төгс сонсгол, байгалиас заяасан сонсголтой гэж их үнэлсэн. Ингэж л багш намайг өөрийн шавь болгон авсан л даа.
-/ээж/ н.Болороо гээд СУИС-ын дуулаачийн ангийн багш миний найз залуу бүсгүй байсан. Тэр анх энэ хүүхэд чинь дуу дуулсан ч дагаж аялаад байх юм, Цолмон багш дээр аваачиж уулзуулъя гэж байсан юм. Тэгэхээр нь би тэгвэл би насаараа ачийг чинь бодож, ёстой их баярлана шүү гэж байсан юм. Тэгээд шууд багш дээр нь аавтай нь гурвуулаа цэцэг аваад очиж байлаа. Т.Цолмон багш баргийн хүнийг хүлээж авахгүй хүн дээ, тэгсэн чинь энэ их онцгой хүүхэд байна гээд, төгөлдөр хуурын ард суугаад өгсөн өнгийг нь шууд дагаад тоглосон. Тэгээд тэвэрч аваад л, би ч хажуугаас нь таны шавь болгох гэсэн юм гэдгээ хэлсэн. Ингэж л анх багш, шавь болж байлаа.
-Төгөлдөр хуурч хүнд байх ёстой ямар шаардлага байдаг юм бол?
-Мэдрэмж, сонсгол, сэтгэл хөдлөл, хүлцэнгүй, биеэ бариж чаддаг. Хөгжимтэйгөө холбогдож чаддаг байх хэрэгтэй. Хөгжмийн хичээл маань гурван хүн харилцаж байна гэсэн ойлголтон дээр тулгуурладаг л даа. Багш, оюутан, төгөлдөр хуур гэсэн гурван хүний харилцаа. Хаан хуур гэдэг үүднээс төгөлдөр хуурыг эрэгтэй хүн гэж үздэг. Ер нь төгөлдөр хуур тоглож, их өтгөн, гоё өнгө гаргахын тулд заримдаа өөрийгөө эрэгтэй хүн гэж төсөөлж хувирах үе ч байдаг.
-/ээж/ Гар хурууг нь их хайрладаг. Гараа гэмтээчих-вэл төгөлдөр хуурч биш сонсогч болохоос өөр аргагүй шүү дээ. Ямар сайндаа би бараг хоолыг нь халбагадаж өгөх, оронд оруулж өгөх нь холгүй байдаг.
Нэг удаа биеийн тамирын багш нь намайг дуудаад танай охин үсэрч чаддаггүй юм байна гэв ээ. Их цочирдсон, яах юу байхав би л хүүхэд насыг нь "хулгайлчихсан" болохоор тэр шүү дээ. Дандаа л төгөлдөр хуурынхаа ард суугаарай, дасгалаа хийгээрэй, одоо хичээлээ хий гээд суулгачихдаг, тэгсээр байгаад тоглож гүйхийг нь хүртэл болгоомжтой гэдэг байсан. Үсэрч тоглож ч "үзээгүй" байгаа байхгүй юу. Тэгээд ямар арга хэмжээ авах вэ гэхээр эмч спортоор хичээллэ гэсэн. Тэгээд спорт гээд хамаагүй сагс тоглож болохгүй шүү дээ. Харин балетыг сонгосон. Хоорондоо мөргөлдөөд, унаад байхгүй бас гоо сайхны урлаг шүү дээ. Тэгээд бид хоёр дандаа алхаж явдаг. Тэр нь эргээд хөдөлгөөн, амралт болдог.
-Багшийнхаа тухай яриач?
-Цолмон багш маань Ренчин гуайн ач охин, Монголдоо тэргүүний профессор, сонгодог хөгжмөөр анх удаа профессор цол авсан, саяхан Ардын жүжигчин цол хүртсэн, агуу хүн. Багш маань намайг 17 настай, хоёрдугаар курсын оюутан тоглолтоо хийх гэж байгааг нь их дэмжиж байгаа. Энэ дурсгалтай зураг байна л даа. Миний 5 настай байсан үеийн зураг. Миний мэргэжлийн багш Т.Цолмон багш баруун талд минь зогсож байна. Зүүн талд зогсож байгаа хүн бол Энхтөр гээд бас л миний багш. Цолмон багшийн гэр бүл Ш.Алтангэрэл гэдэг хүн гадагшаа элчин сайдаар явахад нь би Энхтөр багшийн шавь болж, хичээллэж байсан. Тэр цаана нь "Эмоушн" хамтлагийн продюссер Чинбаа тоглолтын дасгалаа хийж байна.
-Монголд төгөлдөр хуурч байна гэдэг ер нь ямар вэ? Зах зээл дээр гараад хэр боломжтой вэ?
-Төгөлдөр хуурчийн ажил их хүнд ажил л даа, хажуугаас харахад их амархан юм шиг мөртлөө сэтгэл зүйн хувьд, цаанаа илэрхийлж гаргахад яг л тамирчин шиг байдаг. Яг л олимп шиг гадаадын тэмцээн уралдаанд улсынхаа нэрийг гаргах гээд оролцоод явдаг. Цаашид асахын төлөө зорьж л явна. Энэ тоглолтоо бол өөрийгөө таниулах, өөртөө тусалж дэмждэг хүмүүст өөрийгөө харуулах зорилготой тоглолтоо хийж байна.
-/ээж/ Төгөлдөр хуурч болно гэдэг бас их хэцүү л дээ. Нэг ангид 16 оюутан төгөлдөр хуурч болохоор суралцаж байлаа гэхэд бүгд төгөлдөр хуурч болж чадахгүй. Тэд тоглогч болох уу, концерт мастер болох уу гээд бас өөрөө сонголтоо хийх хэрэгтэй л дээ. Бас сонсогч ч болчихож болно. Таны тоглож байгаа хөгжмийг ойлгодог сонсогч байх хэрэгтэй тийм үү, үнэхээр болохгүй бүтэхгүй бол төгөлдөр хуурыг ойлгодог сайн сонсогч болно гэсэн үг.
-Та бас урлагийн хөгжимчин хүн үү?
-/ээж/ Би бол ээж хүний хувьд хоёр охин төрүүлсэн, Мөнхшүрийн эгч нь 25-р суваг телевизэд сэтгүүлчээр ажиллаж байна. Хөгжмийн, урлагийн хүн биш, бизнесийн салбарт ажиллаж байгаа. Тэгээд л бүх амьдралаа энэ хоёртоо зориулсан юм. Хаана ч очсон хүргэж өгөөд, яах, юу хийхийг нь сонсоно, заана.
-Манай ээж их урлагийн мэдрэмжтэй хүн л дээ. Тиймээс ч намайг их дэмждэг юм.
-Тэгэхээр ээж тань бараг таны менежер хийгээд яваа юм байна шүү дээ?
-Тийм ээ /инээв/
-/ээж/ Үгүй үгүй, миний охин өнөөдөр ярилцлага өгнө гэхээр нь хамт ирлээ. Тэгээд ч жаахан байхаас нь л хөтлөөд сургуульд нь оруулдаг, багаас нь л хамт байсан. Ер нь хүүхдэд ч гэсэн хэлэх, илэрхийлэх гэсэн үг байдаг юм байна, тэрийг нь бас сонсох гэж л ирсэн юм.
-Та өөрийгөө уншигчдад маань танилцуулахгүй юу?
-Би бол СУИС-ийн төгөлдөр хуурын хоердугаар ангийн оюутан Э.Мөнхшүр, мэргэжлийн багш Ардын жүжигчин Т.Цолмон, 4 настайгаасаа төгөлдөр хуур тоглож . эхэлсэн. 14 дэх жилдээ төгөлдөр хуур тоглож байна. Энэ сарын 10-нд Дуурь бүжгийн эрдмийн театрт өөрийгөө таниулах зорилготойгоор бие даасан тоглолтоо хийх гэж байна.
-Өмнө тэмцээн уралдаанд оролцож, тоглолтоо хийж байсан л байх. Тэр тухай?
-Олон улсын тэмцээн уралдаанд их оролцож, амжилт гаргаж байсан. Анх дөрвөн настайдаа Т.Цолмон багшийнхаа удирдлага дор анхны тоглолтоо хийж байсан. Хөгжим бүжгийн сургуулийг төгссөн мэргэжлийн төгөлдөр хуурч. Тэгээд найм, аравдугаар ангидаа бие даасан тоглолтуудаа хийж байсан. Сургуулийнхаа акустик сайтай зааланд бас тоглолтоо хийсэн. Харин энэ удаагийн тоглолтоо өмнөх тоглолтуудаасаа илүү, их сургуулийн хоёрдугаар курсын оюутан гэдэг утгаараа Дуурийн бүжгийн эрдмийн театрт хийхээр зориглоод байна л даа. Тэр утгаараа их том зорилт тавьж байна гэсэн үг. Мөн тоглож байгаа программ маань ч гэсэн том. Энэ үүднээс багш нар маань бас их үнэлж байгаа.
-Дуурийн театрт тоглоно гэхээр хөрөнгө мөнгө бас чамгүй зарах байх. Хамтарч, дэмжиж байгаа газар байгаа юу?
-Байлгүй яахав. "Силк роад" компани намайг дэмжиж ажилладаг. Бас миний дэргэд үргэлж хамт байж, надад тусалж дэмждэг гол хүн бол миний ээж байгаа юм.
-Тоглолтын онцлог тал юу вэ?
-Тоглолтын тайз заслын хувьд бол Дуурийн тайз шинээр засагдсан, Польшоос шинээр ирсэн хөгжимтэй. Тэдгээр хөгжмийг анх хөгийг нь тайлж тоглосон хүн нь Польшийн сайн хөгжимчин хүн байдаг. Тэгэхээр тэр хөгжмөөр тоглож байгаа хоёр дахь хүн нь би болж байгаа. Шинээрээ байгаа хөгжмөөр тоглох юм л даа. Танхим нь 100 гаруй хүний суудалтай, орчин үеийн акустик, сонгодог хөгжмийн орчныг бүрдүүлж чадсан байгаа. Хэрэв хүмүүст таалагдаад хүсэлт, санал гаргах юм бол бүх бэлтгэл бүрэн байгаа учраас дахин тоглох боломжтой.
-Тоглолтонд тань ирж тантай хамт тоглох өөр уран бүтээлч байгаа юу?
-Бие даасан тоглолт учраас өөрөө л ганцаараа тоглоно. Өөр хөгжимчин уран бүтээлчид ирэхгүй. Тоглолт үнэгүй болно л доо. Дуурийн театрын бүр том танхимд биш, хоёр давхарын жижиг танхимд болох юм. Дуурийн дуу дуулахад зориулагдсан танхим шүү дээ, түүн шиг төгөлдөр хуур тоглоход ч бас тохиромжтой танхим байгаа.
-Төгөлдөр хуурч болох гараагаа яаж эхэлсэн бэ?
-Анх аав, ээж маань намайг хөтөлж, багш дээр маань хүргэж байлаа. Багш намайг мэдээж шалгасан л даа, гар хуруу, сонсгол, ритм гээд л бүгдийг нь. Тэр шалгалтаас багш намайг их үнэлж, абсолют сонсгол буюу төгс сонсгол, байгалиас заяасан сонсголтой гэж их үнэлсэн. Ингэж л багш намайг өөрийн шавь болгон авсан л даа.
-/ээж/ н.Болороо гээд СУИС-ын дуулаачийн ангийн багш миний найз залуу бүсгүй байсан. Тэр анх энэ хүүхэд чинь дуу дуулсан ч дагаж аялаад байх юм, Цолмон багш дээр аваачиж уулзуулъя гэж байсан юм. Тэгэхээр нь би тэгвэл би насаараа ачийг чинь бодож, ёстой их баярлана шүү гэж байсан юм. Тэгээд шууд багш дээр нь аавтай нь гурвуулаа цэцэг аваад очиж байлаа. Т.Цолмон багш баргийн хүнийг хүлээж авахгүй хүн дээ, тэгсэн чинь энэ их онцгой хүүхэд байна гээд, төгөлдөр хуурын ард суугаад өгсөн өнгийг нь шууд дагаад тоглосон. Тэгээд тэвэрч аваад л, би ч хажуугаас нь таны шавь болгох гэсэн юм гэдгээ хэлсэн. Ингэж л анх багш, шавь болж байлаа.
-Төгөлдөр хуурч хүнд байх ёстой ямар шаардлага байдаг юм бол?
-Мэдрэмж, сонсгол, сэтгэл хөдлөл, хүлцэнгүй, биеэ бариж чаддаг. Хөгжимтэйгөө холбогдож чаддаг байх хэрэгтэй. Хөгжмийн хичээл маань гурван хүн харилцаж байна гэсэн ойлголтон дээр тулгуурладаг л даа. Багш, оюутан, төгөлдөр хуур гэсэн гурван хүний харилцаа. Хаан хуур гэдэг үүднээс төгөлдөр хуурыг эрэгтэй хүн гэж үздэг. Ер нь төгөлдөр хуур тоглож, их өтгөн, гоё өнгө гаргахын тулд заримдаа өөрийгөө эрэгтэй хүн гэж төсөөлж хувирах үе ч байдаг.
-/ээж/ Гар хурууг нь их хайрладаг. Гараа гэмтээчих-вэл төгөлдөр хуурч биш сонсогч болохоос өөр аргагүй шүү дээ. Ямар сайндаа би бараг хоолыг нь халбагадаж өгөх, оронд оруулж өгөх нь холгүй байдаг.
Нэг удаа биеийн тамирын багш нь намайг дуудаад танай охин үсэрч чаддаггүй юм байна гэв ээ. Их цочирдсон, яах юу байхав би л хүүхэд насыг нь "хулгайлчихсан" болохоор тэр шүү дээ. Дандаа л төгөлдөр хуурынхаа ард суугаарай, дасгалаа хийгээрэй, одоо хичээлээ хий гээд суулгачихдаг, тэгсээр байгаад тоглож гүйхийг нь хүртэл болгоомжтой гэдэг байсан. Үсэрч тоглож ч "үзээгүй" байгаа байхгүй юу. Тэгээд ямар арга хэмжээ авах вэ гэхээр эмч спортоор хичээллэ гэсэн. Тэгээд спорт гээд хамаагүй сагс тоглож болохгүй шүү дээ. Харин балетыг сонгосон. Хоорондоо мөргөлдөөд, унаад байхгүй бас гоо сайхны урлаг шүү дээ. Тэгээд бид хоёр дандаа алхаж явдаг. Тэр нь эргээд хөдөлгөөн, амралт болдог.
-Багшийнхаа тухай яриач?
-Цолмон багш маань Ренчин гуайн ач охин, Монголдоо тэргүүний профессор, сонгодог хөгжмөөр анх удаа профессор цол авсан, саяхан Ардын жүжигчин цол хүртсэн, агуу хүн. Багш маань намайг 17 настай, хоёрдугаар курсын оюутан тоглолтоо хийх гэж байгааг нь их дэмжиж байгаа. Энэ дурсгалтай зураг байна л даа. Миний 5 настай байсан үеийн зураг. Миний мэргэжлийн багш Т.Цолмон багш баруун талд минь зогсож байна. Зүүн талд зогсож байгаа хүн бол Энхтөр гээд бас л миний багш. Цолмон багшийн гэр бүл Ш.Алтангэрэл гэдэг хүн гадагшаа элчин сайдаар явахад нь би Энхтөр багшийн шавь болж, хичээллэж байсан. Тэр цаана нь "Эмоушн" хамтлагийн продюссер Чинбаа тоглолтын дасгалаа хийж байна.
-Монголд төгөлдөр хуурч байна гэдэг ер нь ямар вэ? Зах зээл дээр гараад хэр боломжтой вэ?
-Төгөлдөр хуурчийн ажил их хүнд ажил л даа, хажуугаас харахад их амархан юм шиг мөртлөө сэтгэл зүйн хувьд, цаанаа илэрхийлж гаргахад яг л тамирчин шиг байдаг. Яг л олимп шиг гадаадын тэмцээн уралдаанд улсынхаа нэрийг гаргах гээд оролцоод явдаг. Цаашид асахын төлөө зорьж л явна. Энэ тоглолтоо бол өөрийгөө таниулах, өөртөө тусалж дэмждэг хүмүүст өөрийгөө харуулах зорилготой тоглолтоо хийж байна.
-/ээж/ Төгөлдөр хуурч болно гэдэг бас их хэцүү л дээ. Нэг ангид 16 оюутан төгөлдөр хуурч болохоор суралцаж байлаа гэхэд бүгд төгөлдөр хуурч болж чадахгүй. Тэд тоглогч болох уу, концерт мастер болох уу гээд бас өөрөө сонголтоо хийх хэрэгтэй л дээ. Бас сонсогч ч болчихож болно. Таны тоглож байгаа хөгжмийг ойлгодог сонсогч байх хэрэгтэй тийм үү, үнэхээр болохгүй бүтэхгүй бол төгөлдөр хуурыг ойлгодог сайн сонсогч болно гэсэн үг.
-Та бас урлагийн хөгжимчин хүн үү?
-/ээж/ Би бол ээж хүний хувьд хоёр охин төрүүлсэн, Мөнхшүрийн эгч нь 25-р суваг телевизэд сэтгүүлчээр ажиллаж байна. Хөгжмийн, урлагийн хүн биш, бизнесийн салбарт ажиллаж байгаа. Тэгээд л бүх амьдралаа энэ хоёртоо зориулсан юм. Хаана ч очсон хүргэж өгөөд, яах, юу хийхийг нь сонсоно, заана.
-Манай ээж их урлагийн мэдрэмжтэй хүн л дээ. Тиймээс ч намайг их дэмждэг юм.
-Тэгэхээр ээж тань бараг таны менежер хийгээд яваа юм байна шүү дээ?
-Тийм ээ /инээв/
-/ээж/ Үгүй үгүй, миний охин өнөөдөр ярилцлага өгнө гэхээр нь хамт ирлээ. Тэгээд ч жаахан байхаас нь л хөтлөөд сургуульд нь оруулдаг, багаас нь л хамт байсан. Ер нь хүүхдэд ч гэсэн хэлэх, илэрхийлэх гэсэн үг байдаг юм байна, тэрийг нь бас сонсох гэж л ирсэн юм.