Ховд аймгийн Мянгад сумын нутаг, Ховд голын ‘Цагаан тохой" гэдэг газар хадлан хадаж явсан гурван байлдагч усанд осолдож, амиа алдсан хэрэг хоёр хоногийн өмнө гарсан. Байлдагчдыг эрэн хайх ажиллагаа үргэлжилж байгаа ч одоог хүртэл олоогүй байгаа юм. Тэгвэл энэ асуудлаар УИХ, Засгийн газрын гишүүн, Батлан хамгаалахын сайд Б.Бат-Эрдэнээс тодруулав.
-Он гарсаар долоон цэрэг амиа алдсан, Тавантолгойн цэргийн сургуулилтын хээрийн баазад гранат дэлбэрсэн гээд хэд хэдэн асуудал гарсан. Гэтэл Ховд аймагт гурван байлдагч усанд осолдсон хэрэг гарлаа. Үүнийг таны хариуцаж байгаа салбарын үйл ажиллагаа, хариуцлагатай холбож иргэд шүүмжилж байна.
Энэ салбарт хариуцлага суларсан гэдэгтээ санал нэг байна.
-Тогтолцооны хувьд нийгэм сайн ойлгохгүй зүйлүүд байна. Хуучин цэргийн удирдлагатай, ЗХЖШ-ын дарга нь Батлан хамгаалах яамны нэгдүгээр орлогч сайд байх үеийнх шиг ойлголт нийгэмд байгаад байна.
1996 онд тэр үеийн улстөрч, сайд энэ салбарт иргэний хяналтыг тавих төрийн бодлогыг хэрэгжүүлэх зорилготойгоор томилогдсон. Харин 2016 оны есдүгээр сард УИХ Батлан хамгаалахын тулгуур багц хуулиудыг баталсан. Энэ хуулиар батлан хамгаалах, цэргийн салбарын удирдлагуудыг маш тодорхой болгож өгсөн юм. Өмнө нь ерөнхийлсөн заалтууд байсан бол энэ удаа төрийн захиргааны удирдлагыг хэрэгжүүлэх субьектууд нь Ерөнхий командлагч, Засгийн газар, хариуцсан салбарын сайд байхаар хуульчилсан.
Мөн цэргийн мэргэжлийн дээд удирдлагыг ЗХЖШ хэрэгжүүлэх, энэ томилгоо тус штабын даргаас эхлээд бүх төрлийн цэргийн командлал, ЗХЖШ-ын орлогч нарыг тус штабын дарга томилдог. Харин салбарын сайд Засгийн газрын яам агентлагийг тодорхой хуулийн хүрээнд ажиллаж байна уу гэдгийг болон төсвийн зарцуулалтыг хянана.
Үнэхээр энэ салбарт хариуцлага суларсан гэдэгтээ санал нэг байна. Энэ асуудлаар би УИХ-ын чуулганы хаалттай хуралдаанд мэдээлэл өгч, тодорхой асуудлыг гаргаж тавьж байсан. Тиймээс энэ салбарт ажил авсан цагаас хойш ямар нэг ажил алба, асуудлыг нуухгүйгээр иргэний хяналтыг тавих үүргийн хүрээнд гаргаж байгаа. ЗХЖШ-д ч ийм шаардлага тавьж байгаа.
Уржигдар орой Ховд аймгийн Зэвсэгт хүчний анги байгууллагын цэргийн ангийн алба хаагчид Ховд голд усанд осолдсон тухай мэдээллийг надад өгсөн. Холбогдох албаныхан шуурхай ажиллаж, өчигдөр өглөө 06.00 цагт ЗХЖШ-ын байгуулсан ажлын хэсэг газар дээр нь ажиллахаар явсан. Эрлийн ажиллагаа үргэлжилж байна. ЗХЖШ-ын даргын мэдээлснээр дайчилгааны нөөцийг барьж байх ёстой. Энэ хүрээнд Ховд аймагт улсын дайчилгааны 2500 мал өвөлжих учиртай. Малаа өвөлжүүлэх зорилгоор тухайн анги байгууллагын цэргийн алба хаагчид ажиллаж байсан байна. Энэ жилийн хувьд зуншлага тааруу байгаа учраас зөвшөөрөл аваад хадлан бэлтгэж байсан юм билээ. Одоогоор нарийн тодорхой мэдээлэл ирээгүй байна.
-Цэргүүд амь эрсэдвэл та хариуцлага хүлээх үү?
-Хариуцлага хүлээнэ. Бид бүх түвшинд хариуцлага хүлээнэ. Цэргийн мэргэжлийн удирдлагыг ЗХЖШ, түүний дарга хэрэгжүүлдэг. Хуулиар ЗХЖШ-ын дарга зэвсэгт хүчин, цэрэг, түүний сахилга, бэлэн байдал, осол, аюулгүй байдлыг хариуцдаг. Тиймээс шат шатандаа хариуцлага яригдана. Албаны ажлын хэсгийн дүгнэлт гарсны дараа энэ асуудал яригдана.
-Засгийн газрын гишүүний хувьд Ерөнхий сайдыг огцруулах асуудалд та ямар байр суурьтай байгаа вэ?
-Парламентын засаглалтай улс орнуудад Засгийн газарт хариуцлага тооцох, огцруулах асуудал нээлттэй. Өмнө нь олон Засгийн газарт хариуцлага тооцож байсан. Энэ удаа Засгийн газрыг огцруулах асуудлаар 30 гишүүн гарын үсэг зурж, өргөн барьсан. Хуулийн хугацаанд асуудлыг хэлэлцэх байх.
Засгийн газрын кабинетын гишүүний хувьд би нэг жилийн хугацаанд гүйцэтгэх засаглал боломжийн түвшинд ажилласан гэж бодож байна. Ялангуяа эдийн засгийг тогтворжуулах, тодорхой хэмжээний өсөлт бий болгох чиглэлд ажлууд хийсэн. Үр дүн нь ч эхнээсээ гарч байгаа.
Хасахтай байсан эдийн засгийг зогсоож, 5.3 хувийн өсөлт бий болголоо. Энэ хэрээр хөрөнгө оруулагчдын үнэмлэж нэмэгдсэн. Засгийн газарт алдаа дутагдал болоод ажил урагшлахгүй байгааг үгүйсгэхгүй. Энэ бүхнийг олон талаас нь авч үзээд шийдвэрээ гаргах хэрэгтэй.
Ховд аймгийн Мянгад сумын нутаг, Ховд голын ‘Цагаан тохой" гэдэг газар хадлан хадаж явсан гурван байлдагч усанд осолдож, амиа алдсан хэрэг хоёр хоногийн өмнө гарсан. Байлдагчдыг эрэн хайх ажиллагаа үргэлжилж байгаа ч одоог хүртэл олоогүй байгаа юм. Тэгвэл энэ асуудлаар УИХ, Засгийн газрын гишүүн, Батлан хамгаалахын сайд Б.Бат-Эрдэнээс тодруулав.
-Он гарсаар долоон цэрэг амиа алдсан, Тавантолгойн цэргийн сургуулилтын хээрийн баазад гранат дэлбэрсэн гээд хэд хэдэн асуудал гарсан. Гэтэл Ховд аймагт гурван байлдагч усанд осолдсон хэрэг гарлаа. Үүнийг таны хариуцаж байгаа салбарын үйл ажиллагаа, хариуцлагатай холбож иргэд шүүмжилж байна.
Энэ салбарт хариуцлага суларсан гэдэгтээ санал нэг байна.
-Тогтолцооны хувьд нийгэм сайн ойлгохгүй зүйлүүд байна. Хуучин цэргийн удирдлагатай, ЗХЖШ-ын дарга нь Батлан хамгаалах яамны нэгдүгээр орлогч сайд байх үеийнх шиг ойлголт нийгэмд байгаад байна.
1996 онд тэр үеийн улстөрч, сайд энэ салбарт иргэний хяналтыг тавих төрийн бодлогыг хэрэгжүүлэх зорилготойгоор томилогдсон. Харин 2016 оны есдүгээр сард УИХ Батлан хамгаалахын тулгуур багц хуулиудыг баталсан. Энэ хуулиар батлан хамгаалах, цэргийн салбарын удирдлагуудыг маш тодорхой болгож өгсөн юм. Өмнө нь ерөнхийлсөн заалтууд байсан бол энэ удаа төрийн захиргааны удирдлагыг хэрэгжүүлэх субьектууд нь Ерөнхий командлагч, Засгийн газар, хариуцсан салбарын сайд байхаар хуульчилсан.
Мөн цэргийн мэргэжлийн дээд удирдлагыг ЗХЖШ хэрэгжүүлэх, энэ томилгоо тус штабын даргаас эхлээд бүх төрлийн цэргийн командлал, ЗХЖШ-ын орлогч нарыг тус штабын дарга томилдог. Харин салбарын сайд Засгийн газрын яам агентлагийг тодорхой хуулийн хүрээнд ажиллаж байна уу гэдгийг болон төсвийн зарцуулалтыг хянана.
Үнэхээр энэ салбарт хариуцлага суларсан гэдэгтээ санал нэг байна. Энэ асуудлаар би УИХ-ын чуулганы хаалттай хуралдаанд мэдээлэл өгч, тодорхой асуудлыг гаргаж тавьж байсан. Тиймээс энэ салбарт ажил авсан цагаас хойш ямар нэг ажил алба, асуудлыг нуухгүйгээр иргэний хяналтыг тавих үүргийн хүрээнд гаргаж байгаа. ЗХЖШ-д ч ийм шаардлага тавьж байгаа.
Уржигдар орой Ховд аймгийн Зэвсэгт хүчний анги байгууллагын цэргийн ангийн алба хаагчид Ховд голд усанд осолдсон тухай мэдээллийг надад өгсөн. Холбогдох албаныхан шуурхай ажиллаж, өчигдөр өглөө 06.00 цагт ЗХЖШ-ын байгуулсан ажлын хэсэг газар дээр нь ажиллахаар явсан. Эрлийн ажиллагаа үргэлжилж байна. ЗХЖШ-ын даргын мэдээлснээр дайчилгааны нөөцийг барьж байх ёстой. Энэ хүрээнд Ховд аймагт улсын дайчилгааны 2500 мал өвөлжих учиртай. Малаа өвөлжүүлэх зорилгоор тухайн анги байгууллагын цэргийн алба хаагчид ажиллаж байсан байна. Энэ жилийн хувьд зуншлага тааруу байгаа учраас зөвшөөрөл аваад хадлан бэлтгэж байсан юм билээ. Одоогоор нарийн тодорхой мэдээлэл ирээгүй байна.
-Цэргүүд амь эрсэдвэл та хариуцлага хүлээх үү?
-Хариуцлага хүлээнэ. Бид бүх түвшинд хариуцлага хүлээнэ. Цэргийн мэргэжлийн удирдлагыг ЗХЖШ, түүний дарга хэрэгжүүлдэг. Хуулиар ЗХЖШ-ын дарга зэвсэгт хүчин, цэрэг, түүний сахилга, бэлэн байдал, осол, аюулгүй байдлыг хариуцдаг. Тиймээс шат шатандаа хариуцлага яригдана. Албаны ажлын хэсгийн дүгнэлт гарсны дараа энэ асуудал яригдана.
-Засгийн газрын гишүүний хувьд Ерөнхий сайдыг огцруулах асуудалд та ямар байр суурьтай байгаа вэ?
-Парламентын засаглалтай улс орнуудад Засгийн газарт хариуцлага тооцох, огцруулах асуудал нээлттэй. Өмнө нь олон Засгийн газарт хариуцлага тооцож байсан. Энэ удаа Засгийн газрыг огцруулах асуудлаар 30 гишүүн гарын үсэг зурж, өргөн барьсан. Хуулийн хугацаанд асуудлыг хэлэлцэх байх.
Засгийн газрын кабинетын гишүүний хувьд би нэг жилийн хугацаанд гүйцэтгэх засаглал боломжийн түвшинд ажилласан гэж бодож байна. Ялангуяа эдийн засгийг тогтворжуулах, тодорхой хэмжээний өсөлт бий болгох чиглэлд ажлууд хийсэн. Үр дүн нь ч эхнээсээ гарч байгаа.
Хасахтай байсан эдийн засгийг зогсоож, 5.3 хувийн өсөлт бий болголоо. Энэ хэрээр хөрөнгө оруулагчдын үнэмлэж нэмэгдсэн. Засгийн газарт алдаа дутагдал болоод ажил урагшлахгүй байгааг үгүйсгэхгүй. Энэ бүхнийг олон талаас нь авч үзээд шийдвэрээ гаргах хэрэгтэй.