-Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулахад энэ жил 3.8 тэрбум төгрөг зарцуулна-
Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр энэ жил ямар арга хэмжээ авах талаар Нийслэлийн засаг даргын Байгаль орчин, ногоон хөгжил хариуцсан орлогч дарга Ж.Батбаясгалантай ярилцлаа.
-2019 оны тавдугаар сараас эхлэн Улаанбаатар хотод түүхий нүүрс хэрэглэхийг хориглосон. Түүхий нүүрсийг юугаар орлох вэ?
-Түүхий нүүрсийг орлуулах бэлтгэл ажлыг хангаж байна. Эрчим хүчний яам, БОАЖЯ, НЗДТГ хамтран сайжруулсан шахмал түлшээр хангах чиглэлээр ажиллаж байна. Мөн Засгийн газрын шийдвэрээр Эрдэнэс Монгол ХХК-ийн дэргэд байгуулсан охин компани 2-р цахилгаан станцын дэргэд байгуулсан ч ажиллуулж чадаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн технологийг шинэчилж, сайжруулах ажил явагдаж байна.
-3-4 жилийн өмнө 17 тэрбум төгрөгөөр байгуулсан ч ажиллуулж чадаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийг ажилд оруулна гэсэн үг үү?
-Үйлдвэр байгуулахдаа юун дээр алдсаныг тодруулж, ЭХЯ, БОАЖЯ-наас гаргасан чиглэлийн дагуу Тавантолгой түлш компанид үйл ажиллагааг нь шилжүүлэн өгч, технологийг сайжруулах үр ашгийг дээшлүүлэх, үйлдвэрлэлд оруулах ажил эхлээд байна. Сайжруулсан түлш үйлдвэрлэхэд нүүрснээс гадна хатуу болгох шингэн шилний технологийг сонгож барьцалдуулдаг үйлдвэр юм билээ. Өндөр зардал гаргахгүйгээр барьцалдуулагч технологийг өөрчлөх, нүүрсэн дэх дэгдэмхий бодисыг шүүх шаардлагагүйгээр угаагдсан түлш хэрэглэх учир түүхий нүүрсийг шууд бутлалтад оруулж, барьцалдуулаад стандарт шаардлага хангасан сайжруулсан түлш гарах бололцоо бүрдсэн.
-Тэр үйлдвэр ажиллаж эхэлсэн үү?
-Үйлдвэр ажиллаж, түлшээ үйлдвэрлээд эхэлсэн. Анх жилдээ 200 мянган тонн шахмал түлш үйлдвэрлэх хүчин чадалтай гэж байсан. Гэхдээ тэр хүчин чадалдаа хүрэхгүй.
-Уг үйлдвэр нүүрсэн дэх дэгдэмхий бодисыг шүүхгүй гэхээр дахин бохирдол ихтэй түлш гаргаад эхлэх юм биш үү?
-"Энержи ресурс" ХХК экспортод гарч чаддаггүй угаагдсан нүүрсний үлдэгдлийг үнэ төлбөргүй нийлүүлэхээр болсон. Тэгэхээр жилд угаагдсан нүүрсний үлдэгдлээр шахмал түлш үйлдвэрлэх боломж бүрдэж буй юм. Ганц энэ үйлдвэр бус шахмал түлшний үйлдвэрийг угаасан нүүрсээр хангахаар болсон.
-Улаанбаатар хотын гэр хороололд жилд 800 мянган тонн түүхий нүүрс хэрэглэдэг гэдэг. Энэ жилд түлшний хэдэн хувийг шахмал түлшээр хангах боломжтой вэ?
-Энэ жил 80 мянган тонн шахмал түлш үйлдвэрлэж, түүхий нүүрстэй ижил үнээр борлуулна. 2018 он гарсаар агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр хэд хэдэн шийдвэр гарсан. УИХ-ын тогтоолтой холбогдуулан Засгийн газрын дэргэдэх Орчны бохирдлыг бууруулах үндэсний хороо хуралдан ойрын хугацаанд хийх шаардлагатай ажлын төлөвлөгөө гаргасан. Төлөвлөгөөний дагуу ЗГ-ын 43 дугаар тогтоол гараад хэрэгжиж байна. Засгийн газар 2019 оны тавдугаар сарын 19-ний өдрөөс түүхий нүүрсийг Улаанбаатар хотод түлэхийг хориглосон.
Сайжруулсан түлш агаарт цацагддаг дэгдэмхий бодис, нарийн, бүдүүн ширхэглэгт РМ тоосонцрыг 50-70 хувь бууруулна.
Мөн Тавантолгой түлш компанид шинээр 200 мянган тонн шахмал түлш үйлдвэрлэх хүчин чадалтай үйлдвэр байгуулах үүрэг өгсний дагуу ид ажиллаж байна. Гэр хороололд хэрэглэж байгаа түүхий нүүрсний хэмжээг нөхөх зайлшгүй шаардлага бий. Түүний тулд өнөөдөр үйл ажиллагаа явуулж болох шахмал түлшний үйлдвэрүүдийг ажилд оруулна. Үйлдвэрүүдтэй өнгөрсөн хугацаанд хэлэлцээ хийж, нэг стандарт нэгдсэн бодлогоор ажиллахаар Монголын шахмал түлш үйлдвэрлэгчдийн нэгдэл байгууллаа.
Улаанбаатар хотыг сайжруулсан шахмал түлшээр бүрэн хангахад жилд 600 мянган тонн шахмал түлш хэрэгтэй гэсэн тооцоо гарсан. Ерөнхий сайд шахмал түлшийг түүхий нүүрстэй адил болон түүнээс бага үнээр нийлүүлэх үүрэг өгсөн. Энэ асуудлаар бид нүүрс олборлогч байгууллагуудтай мөн хэлэлцээр хийсэн.
-Сайжруулсан түлш хэрэглэснээр агаарын бохирдол хэдэн хувиар буурах вэ?
-Гэр хорооллын айлуудыг сайжруулсан түлшээр бүрэн хангавал агаарт цацагдах дэгдэмхий бодис, нарийн, бүдүүн ширхэглэгт РМ тоосонцрыг 50-70 хувь бууруулах бололцоотой.
-120 мянган айлын янданд утаа шүүгч тавина гэж УИХ-ын байнгын хорооны хуралдаанаар ярьж байсан. Энэ ажил юу болов?
-Засгийн газраас бохирдлыг бууруулахын тулд бүх төрлийн арга хэмжээ авах үүрэг өгсөн. Агаарын бохирдлыг бууруулах нь зөвхөн түлш, яндантай зууралдаад шийддэг ажил биш. Алс хэтдээ орон сууцжуулах, түлшийг хийн түлшинд шилжүүлэх зэрэг олон зорилт тавьсан. Ойрын хугацаандаа 220 мянга дорчим өрхийг шууд орон сууцанпд оруулах боломжгүй байна. Бид нар одоо Чингэлтэй дүүргийн 220 орчим айл өрхөд хамаарах гэр хорооллын дэд бүтцийн төвийг байгуулж байна. Хэрэв энэ төсөл амжилттай болбол өөрийн өмчлөлийн хашаандаа халаалт, халуун хүйтэн усаа авах боломж бүрдэнэ.
-Түүхий нүүрсээр галладаг нам даралтын зуухуудыг буулгах уу?
-Эрчим хүчний яам, Нийслэлийн захирагчийн ажлын алба хамтарч 2017 онд 45 нам даралтын зуух буулгасан. Энэ жил 10-11 сардаа багтаан 68 зуух буулгаж, төвийн дулааны шугам сүлжээнд холбоно. Эсвэл төслийн хүрээнд хороо, цагдаа зэрэг байгууллагууд төвийн шугам сүлжээнээс хол байвал цахилгаанаар халаалтыг шийднэ. Тэгэхээр нүүрсний хэрэглээ тэр хэмжээгээр буурах юм.
-Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулахад энэ жил 3.8 тэрбум төгрөг зарцуулна-
Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр энэ жил ямар арга хэмжээ авах талаар Нийслэлийн засаг даргын Байгаль орчин, ногоон хөгжил хариуцсан орлогч дарга Ж.Батбаясгалантай ярилцлаа.
-2019 оны тавдугаар сараас эхлэн Улаанбаатар хотод түүхий нүүрс хэрэглэхийг хориглосон. Түүхий нүүрсийг юугаар орлох вэ?
-Түүхий нүүрсийг орлуулах бэлтгэл ажлыг хангаж байна. Эрчим хүчний яам, БОАЖЯ, НЗДТГ хамтран сайжруулсан шахмал түлшээр хангах чиглэлээр ажиллаж байна. Мөн Засгийн газрын шийдвэрээр Эрдэнэс Монгол ХХК-ийн дэргэд байгуулсан охин компани 2-р цахилгаан станцын дэргэд байгуулсан ч ажиллуулж чадаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн технологийг шинэчилж, сайжруулах ажил явагдаж байна.
-3-4 жилийн өмнө 17 тэрбум төгрөгөөр байгуулсан ч ажиллуулж чадаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийг ажилд оруулна гэсэн үг үү?
-Үйлдвэр байгуулахдаа юун дээр алдсаныг тодруулж, ЭХЯ, БОАЖЯ-наас гаргасан чиглэлийн дагуу Тавантолгой түлш компанид үйл ажиллагааг нь шилжүүлэн өгч, технологийг сайжруулах үр ашгийг дээшлүүлэх, үйлдвэрлэлд оруулах ажил эхлээд байна. Сайжруулсан түлш үйлдвэрлэхэд нүүрснээс гадна хатуу болгох шингэн шилний технологийг сонгож барьцалдуулдаг үйлдвэр юм билээ. Өндөр зардал гаргахгүйгээр барьцалдуулагч технологийг өөрчлөх, нүүрсэн дэх дэгдэмхий бодисыг шүүх шаардлагагүйгээр угаагдсан түлш хэрэглэх учир түүхий нүүрсийг шууд бутлалтад оруулж, барьцалдуулаад стандарт шаардлага хангасан сайжруулсан түлш гарах бололцоо бүрдсэн.
-Тэр үйлдвэр ажиллаж эхэлсэн үү?
-Үйлдвэр ажиллаж, түлшээ үйлдвэрлээд эхэлсэн. Анх жилдээ 200 мянган тонн шахмал түлш үйлдвэрлэх хүчин чадалтай гэж байсан. Гэхдээ тэр хүчин чадалдаа хүрэхгүй.
-Уг үйлдвэр нүүрсэн дэх дэгдэмхий бодисыг шүүхгүй гэхээр дахин бохирдол ихтэй түлш гаргаад эхлэх юм биш үү?
-"Энержи ресурс" ХХК экспортод гарч чаддаггүй угаагдсан нүүрсний үлдэгдлийг үнэ төлбөргүй нийлүүлэхээр болсон. Тэгэхээр жилд угаагдсан нүүрсний үлдэгдлээр шахмал түлш үйлдвэрлэх боломж бүрдэж буй юм. Ганц энэ үйлдвэр бус шахмал түлшний үйлдвэрийг угаасан нүүрсээр хангахаар болсон.
-Улаанбаатар хотын гэр хороололд жилд 800 мянган тонн түүхий нүүрс хэрэглэдэг гэдэг. Энэ жилд түлшний хэдэн хувийг шахмал түлшээр хангах боломжтой вэ?
-Энэ жил 80 мянган тонн шахмал түлш үйлдвэрлэж, түүхий нүүрстэй ижил үнээр борлуулна. 2018 он гарсаар агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр хэд хэдэн шийдвэр гарсан. УИХ-ын тогтоолтой холбогдуулан Засгийн газрын дэргэдэх Орчны бохирдлыг бууруулах үндэсний хороо хуралдан ойрын хугацаанд хийх шаардлагатай ажлын төлөвлөгөө гаргасан. Төлөвлөгөөний дагуу ЗГ-ын 43 дугаар тогтоол гараад хэрэгжиж байна. Засгийн газар 2019 оны тавдугаар сарын 19-ний өдрөөс түүхий нүүрсийг Улаанбаатар хотод түлэхийг хориглосон.
Сайжруулсан түлш агаарт цацагддаг дэгдэмхий бодис, нарийн, бүдүүн ширхэглэгт РМ тоосонцрыг 50-70 хувь бууруулна.
Мөн Тавантолгой түлш компанид шинээр 200 мянган тонн шахмал түлш үйлдвэрлэх хүчин чадалтай үйлдвэр байгуулах үүрэг өгсний дагуу ид ажиллаж байна. Гэр хороололд хэрэглэж байгаа түүхий нүүрсний хэмжээг нөхөх зайлшгүй шаардлага бий. Түүний тулд өнөөдөр үйл ажиллагаа явуулж болох шахмал түлшний үйлдвэрүүдийг ажилд оруулна. Үйлдвэрүүдтэй өнгөрсөн хугацаанд хэлэлцээ хийж, нэг стандарт нэгдсэн бодлогоор ажиллахаар Монголын шахмал түлш үйлдвэрлэгчдийн нэгдэл байгууллаа.
Улаанбаатар хотыг сайжруулсан шахмал түлшээр бүрэн хангахад жилд 600 мянган тонн шахмал түлш хэрэгтэй гэсэн тооцоо гарсан. Ерөнхий сайд шахмал түлшийг түүхий нүүрстэй адил болон түүнээс бага үнээр нийлүүлэх үүрэг өгсөн. Энэ асуудлаар бид нүүрс олборлогч байгууллагуудтай мөн хэлэлцээр хийсэн.
-Сайжруулсан түлш хэрэглэснээр агаарын бохирдол хэдэн хувиар буурах вэ?
-Гэр хорооллын айлуудыг сайжруулсан түлшээр бүрэн хангавал агаарт цацагдах дэгдэмхий бодис, нарийн, бүдүүн ширхэглэгт РМ тоосонцрыг 50-70 хувь бууруулах бололцоотой.
-120 мянган айлын янданд утаа шүүгч тавина гэж УИХ-ын байнгын хорооны хуралдаанаар ярьж байсан. Энэ ажил юу болов?
-Засгийн газраас бохирдлыг бууруулахын тулд бүх төрлийн арга хэмжээ авах үүрэг өгсөн. Агаарын бохирдлыг бууруулах нь зөвхөн түлш, яндантай зууралдаад шийддэг ажил биш. Алс хэтдээ орон сууцжуулах, түлшийг хийн түлшинд шилжүүлэх зэрэг олон зорилт тавьсан. Ойрын хугацаандаа 220 мянга дорчим өрхийг шууд орон сууцанпд оруулах боломжгүй байна. Бид нар одоо Чингэлтэй дүүргийн 220 орчим айл өрхөд хамаарах гэр хорооллын дэд бүтцийн төвийг байгуулж байна. Хэрэв энэ төсөл амжилттай болбол өөрийн өмчлөлийн хашаандаа халаалт, халуун хүйтэн усаа авах боломж бүрдэнэ.
-Түүхий нүүрсээр галладаг нам даралтын зуухуудыг буулгах уу?
-Эрчим хүчний яам, Нийслэлийн захирагчийн ажлын алба хамтарч 2017 онд 45 нам даралтын зуух буулгасан. Энэ жил 10-11 сардаа багтаан 68 зуух буулгаж, төвийн дулааны шугам сүлжээнд холбоно. Эсвэл төслийн хүрээнд хороо, цагдаа зэрэг байгууллагууд төвийн шугам сүлжээнээс хол байвал цахилгаанаар халаалтыг шийднэ. Тэгэхээр нүүрсний хэрэглээ тэр хэмжээгээр буурах юм.