Гахайн томуугийн А хүрээний H1N1 вирүсийн тархалт хурдацтай явагдаж байгаа энэ үетэй зэрэгцэн эмнэлэгийн байгууллагын эмч, ажилчид Засгийн газар, УИХ-д шаардлага хүргүүлэн болохгүй бол “ажил хаяна” хэмээн мэдэгдсэн нь тун ч цагаа олоогүй алхам байлаа.
Гэвч нөгөө талаас нь харвал харин ч хамгийн их цаг үеэ олсон алхам бол энэ байв.
Учир нь 2010 оны төсвийг ирэх долоо хоногт УИХ-аар хэлэлцэж, арванхоёрдугаар сарын 1-ний дотор батлана. Засгийн газраас бариад байгаа төслөөр бол эрүүл мэндийн салбарын төсвийг энэ жилийнхээс ч багаар батлуулахаар “улайрч” байна.
Байгаа байдал нь тартагтаа тулаад байгаа эрүүл мэндийн байгууллагынхан одоо л амжиж дуу хоолойгоо “нүдэн балай чихэн дүлий” удирдлагуудад хүргэхгүй юм бол, дараа нь яаж бахираад ч нэмэргүй болох болно. Үүний үр дүнд эмч, эмнэлэгийн байгууллагынхнаас илүүтэй жирийн иргэн Та бид хохирно.
Насаараа эмнэлэгийн байгууллагат ажилчихаад 240 мянган төгрөгний цалин авч байгаа эмч, өдөрт 8 цаг хагалгааны өрөөнд тасралтгүй зогсож, цус нөжтэй холилдчихоод та бидэнтэй сайхан харьцана гэж байхгүй.
Насаараа эмнэлэгт ирсэн өвчтэй хүмүүсийн өтгөн, шингэнтэй холилдож, нас барсан хүнийг улаан гараараа зөөвөрлөж явчихаад 210 мянган төгрөгний цалин авч байгаа сувилагч, 140 мянган төгрөгний цалин авч байгаа асрагч Та бидэнтэй сайхан харьцахгүй.
Нэг эхийг 4800 төгрөгт багтаан амаржуулах ёстой эмч, сувилагчдын багийнхан өдрийн хоолондоо ч хүрэхгүй цалингаасаа хумсалж, эм тариа өгөхгүй нь лавтай.
Өнөөдрийн байдлаар төрөхүүд эхчүүдэд зориулсан эм тариагаа авч дийлэхгүй, тэр бүү хэл бээлийгээ ч авч чадахгүйд хүрсэн. Аймаг, сум, нийслэл, улсын эмнэлэгүүд бүгд өр зээлэндээ баригдчихаад цаашид ажлаа хэвийн үргэлжлүүлэх ямар ч боломжгүй болчихоод байна.
Гэтэл нэн тэргүүнд авч хэлэлцэх ёстой эрүүл мэндийн байгууллагын хувь заяа ийн зогсонги байдалд орчихоод байхад эрхэм түшээдийн санаа яагаад зовохгүй байна вэ. Аргагүй. Тэд өвдвөл гадаадад очоод эмчлүүлчихнэ, айлтгүй. Эмнэлэгийн байшин нь нураад уначихгүй л бол энгийн ард иргэд эмчлүүлж байгаа дотоодын эмнэлэгүүд тарчиг төсвөө хүргэхээр хэрхэн чармайж буй нь тэдэнд падлий байхгүй. Тиймээс “энэ хэцүү цаг үед” хэмээн чухал царайлж, эмч нарыг золигт гаргахаар “тэмцэж” байна. Гахайн томуу хурдацтай тархаж буй энэ хэцүү цаг үед энгийн иргэдийн эрүүл мэндийг эмч нар биш, харин эрхэм түшээд золигт гаргаж байгааг Та бид ухаарах болсон.
Учир нь эмч нар шаардлага тавин, “бүр болохгүй бол ажил хаяна” хэмээж байгаа ч тэд өнөөдөр өдөр, шөнөгүй уртасгасан цагаар ажилласаар л байна. Цаашид ч ажиллах болно. Өдрийн хоолоо гуанзнаас авч идсэнээс хүүхэддээ талх бариад очсон нь дээр санагдах эмнэлэгийн ажилчид ядарч туйлдсанаасаа болоод өөрсдөө гахайн томуу тусч байна. Уг нь тэд эрүүл, тэд сэтгэл хангалуун ажиллаж гэмээ нь Та бидэнд л тустай.
Бид их сонин улс. “Уу, уу” гэж өгчихөөд ар хударгаар нь “архичин” хэмээн цоллоно. “Амийг минь аварсан ачтан Танд хачин их баярласан шүү” гэж малилзтал инээж тав, арван цаас өгчихөөд “эмч нар авилгач шүү дээ” хэмээн шүд зуун зүхнэ. Тэр бүү хэл хоорондоо үгсэн тохирч авилгын тариф гаргана. “Эмчид нь 200 мянга, сувилагчид нь 50 мянгыг өгдөг юм гэнэ лээ шүү” гэж ирээд л. Энэ бүхэн та биднээс гаралтай. Магадгүй “тэд чинь мөнгө өгөхгүй бол сайхан харьцдаггүй” гэж хэлэх байх. Тийм ч байх. Дээр хэлсэнчлэн 200 мянган төгрөгний цалин авчихаад гэрийнхэн нь ч халдаж зүрхлэхгүй байгаа өвчтэй хүнийг асарч, эмчилж байгаа хүн яаж ч сайхан харьцах билээ.
Миний, таны, бидний хайртай хүмүүсийн эрүүл мэнд ийм хямдхан байж болохгүй. Тиймээс эмч, эмнэлэгийн ажилчид шаардлага тавьж байгаа нь зөв!
Эцэст нь хэлэхэд өнөөдрийг хүртэл тангарагаа урдаа барин ажилласан эмч, эмнэлэгийн байгууллагынхан цаашид яагаад ч ажиллах боломжгүй болжээ, эрхэм УИХ-ын гишүүд ээ! Тэднийг одоо тангарагаар далайлгаад ч нэмэргүй болж. Учир нь тэд тангараг сийлсэн чулуун хөшөө биш, харин тангараг өргөсөн яс, махнаас бүтсэн Та бидэнтэй адил хүн юм байна.
Тиймээс 2010 оны төсөвт эрүүл мэндийн салбарын төсвийг хоёр дахин нэм. Эрүүл мэндийн салбарт ажиллаж байгаа эмч, ажилчдын цалинг 100 хувиас доошгүйгээр нэмэгдүүл!
О.Ариунбилэг /ariunbileg@gogo.mn /
Гахайн томуугийн А хүрээний H1N1 вирүсийн тархалт хурдацтай явагдаж байгаа энэ үетэй зэрэгцэн эмнэлэгийн байгууллагын эмч, ажилчид Засгийн газар, УИХ-д шаардлага хүргүүлэн болохгүй бол “ажил хаяна” хэмээн мэдэгдсэн нь тун ч цагаа олоогүй алхам байлаа.
Гэвч нөгөө талаас нь харвал харин ч хамгийн их цаг үеэ олсон алхам бол энэ байв.
Учир нь 2010 оны төсвийг ирэх долоо хоногт УИХ-аар хэлэлцэж, арванхоёрдугаар сарын 1-ний дотор батлана. Засгийн газраас бариад байгаа төслөөр бол эрүүл мэндийн салбарын төсвийг энэ жилийнхээс ч багаар батлуулахаар “улайрч” байна.
Байгаа байдал нь тартагтаа тулаад байгаа эрүүл мэндийн байгууллагынхан одоо л амжиж дуу хоолойгоо “нүдэн балай чихэн дүлий” удирдлагуудад хүргэхгүй юм бол, дараа нь яаж бахираад ч нэмэргүй болох болно. Үүний үр дүнд эмч, эмнэлэгийн байгууллагынхнаас илүүтэй жирийн иргэн Та бид хохирно.
Насаараа эмнэлэгийн байгууллагат ажилчихаад 240 мянган төгрөгний цалин авч байгаа эмч, өдөрт 8 цаг хагалгааны өрөөнд тасралтгүй зогсож, цус нөжтэй холилдчихоод та бидэнтэй сайхан харьцана гэж байхгүй.
Насаараа эмнэлэгт ирсэн өвчтэй хүмүүсийн өтгөн, шингэнтэй холилдож, нас барсан хүнийг улаан гараараа зөөвөрлөж явчихаад 210 мянган төгрөгний цалин авч байгаа сувилагч, 140 мянган төгрөгний цалин авч байгаа асрагч Та бидэнтэй сайхан харьцахгүй.
Нэг эхийг 4800 төгрөгт багтаан амаржуулах ёстой эмч, сувилагчдын багийнхан өдрийн хоолондоо ч хүрэхгүй цалингаасаа хумсалж, эм тариа өгөхгүй нь лавтай.
Өнөөдрийн байдлаар төрөхүүд эхчүүдэд зориулсан эм тариагаа авч дийлэхгүй, тэр бүү хэл бээлийгээ ч авч чадахгүйд хүрсэн. Аймаг, сум, нийслэл, улсын эмнэлэгүүд бүгд өр зээлэндээ баригдчихаад цаашид ажлаа хэвийн үргэлжлүүлэх ямар ч боломжгүй болчихоод байна.
Гэтэл нэн тэргүүнд авч хэлэлцэх ёстой эрүүл мэндийн байгууллагын хувь заяа ийн зогсонги байдалд орчихоод байхад эрхэм түшээдийн санаа яагаад зовохгүй байна вэ. Аргагүй. Тэд өвдвөл гадаадад очоод эмчлүүлчихнэ, айлтгүй. Эмнэлэгийн байшин нь нураад уначихгүй л бол энгийн ард иргэд эмчлүүлж байгаа дотоодын эмнэлэгүүд тарчиг төсвөө хүргэхээр хэрхэн чармайж буй нь тэдэнд падлий байхгүй. Тиймээс “энэ хэцүү цаг үед” хэмээн чухал царайлж, эмч нарыг золигт гаргахаар “тэмцэж” байна. Гахайн томуу хурдацтай тархаж буй энэ хэцүү цаг үед энгийн иргэдийн эрүүл мэндийг эмч нар биш, харин эрхэм түшээд золигт гаргаж байгааг Та бид ухаарах болсон.
Учир нь эмч нар шаардлага тавин, “бүр болохгүй бол ажил хаяна” хэмээж байгаа ч тэд өнөөдөр өдөр, шөнөгүй уртасгасан цагаар ажилласаар л байна. Цаашид ч ажиллах болно. Өдрийн хоолоо гуанзнаас авч идсэнээс хүүхэддээ талх бариад очсон нь дээр санагдах эмнэлэгийн ажилчид ядарч туйлдсанаасаа болоод өөрсдөө гахайн томуу тусч байна. Уг нь тэд эрүүл, тэд сэтгэл хангалуун ажиллаж гэмээ нь Та бидэнд л тустай.
Бид их сонин улс. “Уу, уу” гэж өгчихөөд ар хударгаар нь “архичин” хэмээн цоллоно. “Амийг минь аварсан ачтан Танд хачин их баярласан шүү” гэж малилзтал инээж тав, арван цаас өгчихөөд “эмч нар авилгач шүү дээ” хэмээн шүд зуун зүхнэ. Тэр бүү хэл хоорондоо үгсэн тохирч авилгын тариф гаргана. “Эмчид нь 200 мянга, сувилагчид нь 50 мянгыг өгдөг юм гэнэ лээ шүү” гэж ирээд л. Энэ бүхэн та биднээс гаралтай. Магадгүй “тэд чинь мөнгө өгөхгүй бол сайхан харьцдаггүй” гэж хэлэх байх. Тийм ч байх. Дээр хэлсэнчлэн 200 мянган төгрөгний цалин авчихаад гэрийнхэн нь ч халдаж зүрхлэхгүй байгаа өвчтэй хүнийг асарч, эмчилж байгаа хүн яаж ч сайхан харьцах билээ.
Миний, таны, бидний хайртай хүмүүсийн эрүүл мэнд ийм хямдхан байж болохгүй. Тиймээс эмч, эмнэлэгийн ажилчид шаардлага тавьж байгаа нь зөв!
Эцэст нь хэлэхэд өнөөдрийг хүртэл тангарагаа урдаа барин ажилласан эмч, эмнэлэгийн байгууллагынхан цаашид яагаад ч ажиллах боломжгүй болжээ, эрхэм УИХ-ын гишүүд ээ! Тэднийг одоо тангарагаар далайлгаад ч нэмэргүй болж. Учир нь тэд тангараг сийлсэн чулуун хөшөө биш, харин тангараг өргөсөн яс, махнаас бүтсэн Та бидэнтэй адил хүн юм байна.
Тиймээс 2010 оны төсөвт эрүүл мэндийн салбарын төсвийг хоёр дахин нэм. Эрүүл мэндийн салбарт ажиллаж байгаа эмч, ажилчдын цалинг 100 хувиас доошгүйгээр нэмэгдүүл!
О.Ариунбилэг /ariunbileg@gogo.mn /